5. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Cynllun Adfer Gofal wedi’i Gynllunio

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:19 pm ar 26 Ebrill 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour 4:19, 26 Ebrill 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr. A gaf i ddweud wrthych fod endometriosis yn faes yr wyf i wedi ceisio canolbwyntio arno mewn gwirionedd, gan fy mod i'n credu ei fod yn faes sydd wedi'i esgeuluso am lawer gormod o amser? A dyna un o'r rhesymau pam, erbyn diwedd y tymor hwn, y byddaf yn llunio cynllun iechyd menywod, gan fy mod i'n credu ei bod yn bwysig iawn ein bod yn canolbwyntio ar iechyd menywod. Mae cymaint o feysydd y mae angen i ni eu deall. Beth yw diabetes mewn menywod? Sut mae hynny'n effeithio ar fenywod? Asthma mewn menywod, awtistiaeth mewn menywod, pob un o'r gwahanol feysydd hyn—mae angen i ni osod lens menywod ar bob un o'r cyflyrau gwahanol hyn. Ond mae endometriosis yn faes lle mae gennym ni grŵp gweithredu'r menywod eisoes, sydd wedi'i sefydlu ers nifer o flynyddoedd, ac maen nhw wedi dechrau cyflawni mewn gwirionedd. Felly, rwy'n falch iawn bod gennym ni arbenigwyr eisoes, erbyn hyn, o ran nyrsys endometriosis ym mhob bwrdd iechyd. Wrth gwrs, mae angen mwy o lawfeddygon arnom sy'n gallu ymdrin â hyn, ond mae hyn i gyd yn rhan o gynllun. Ni allwn ei droi ymlaen dros nos, ond mae'r nyrsys hynny yn eu lle. Rwyf wedi bod i'w clywed ac wedi bod i gyflwyniadau gyda nhw, yn esbonio ac yn disgrifio sut i ddweud wrth gleifion sut i reoli poen. Rwy'n falch iawn ein bod ni eisoes wedi penodi dau arweinydd clinigol cenedlaethol ar gyfer rheoli poen, un yn Aneurin Bevan ac un ym Mhowys, a gobeithio y bydd y bobl hynny sy'n byw ag endometriosis yn gallu defnyddio eu gwasanaethau nhw hefyd. Felly, mae llawer mwy o waith i'w wneud ar endometriosis, ond rwy'n falch iawn o'r cynnydd yr ydym eisoes yn ei wneud.