5. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Cynllun Adfer Gofal wedi’i Gynllunio

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:02 pm ar 26 Ebrill 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rhun ap Iorwerth Rhun ap Iorwerth Plaid Cymru 4:02, 26 Ebrill 2022

Dyna ydy gwirionedd y sefyllfa, ac mae hynny'n dweud cymaint, onid ydy hi, am fethiant Gweinidogion, un ar ôl y llall, i roi y gwasanaethau iechyd a gofal yng Nghymru ar y seiliau cynaliadwy dŷn ni eu hangen. Beth mae'r pandemig wedi'i wneud ydy dangos pa mor anghynaladwy oedd pethau cynt. Os mai bwriad y Gweinidog ydy mynd â ni nôl i sut oedd pethau cyn i'r pandemig daro, wel, dyn â'n helpo ni.

Mi af i drwy rai o wahanol elfennau'r datganiad heddiw yma. Dwi'n falch bod hwn gennym ni o'r diwedd, y cynllun yma. Dwi'n cytuno efo llawer o'r naratif dŷn ni wedi'i glywed gan y Gweinidog—yr angen i roi'r driniaeth gywir yn y lle cyntaf; yr angen i gynnig gofal mor agos at gartref â phosib—ond mae yna lawer o gwestiynau yn codi ynglŷn â sut yn union mae rhai o'r addewidion yn mynd i gael eu cyflawni.

Os ydyn ni'n sôn am roi blaenoriaeth i gynyddu capasiti o fewn y gwasanaeth iechyd, mae o'n bryder mawr i mi nad sôn am gynyddu capasiti o fewn gwasanaethau iechyd a gofal dŷn ni yn fan hyn, achos mae'n rhaid meddwl am y ddau fel un. Mi ddywedodd un prif weithredwr bwrdd iechyd wrthyf i yn ystod y pandemig, pan oedd y Gweinidog yn rhoi tipyn o arian ar gael i'r gwasanaeth iechyd, 'Mi fyddai'n well gen i pe bai'r arian yma yn mynd i wasanaethau gofal, oherwydd yn y fan honno y mae'r broblem.' Hynny ydy, mae'n rhaid meddwl am y gwaith o godi nôl ar ein traed ar ôl y pandemig yma fel her i'r gwasanaethau iechyd a gofal.

Blaenoriaethu diagnosis a thriniaeth, a chyflwyno rhai targedau newydd—dwi'n croesawu'r ffaith bod yna dargedau. Dwi'n hynod o siomedig efo lefel yr uchelgais o ran targedau canser. A bod yn deg, mae'r lefel o uchelgais yn adlewyrchu'r sefyllfa dŷn ni ynddi hi, ond dŷn ni erioed wedi cyrraedd y targed o 75 y cant i ddechrau triniaeth o fewn 62 diwrnod hyd yma. Y cwbl sy'n digwydd ydy cynyddu hynny o 75 i 80, a dwi'n methu â deall sut mae'r Gweinidog yn credu y gall hi gyrraedd y targed hwnnw, hyd yn oed, heb gael cynllun canser, fel mae pawb heblaw Llywodraeth Cymru, mae'n ymddangos, yn galw amdano fo.

O ran y targedau ehangach—