Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 1:52 pm ar 3 Mai 2022.
Wel, Llywydd, ni allai'r Aelod fod yn fwy anghywir. Atebodd ei gwestiwn ei hun yn ei gyfres gyntaf o sylwadau: ni fyddai ymchwiliad annibynnol a oedd yn canolbwyntio ar Gymru yn unig byth yn gallu gwneud synnwyr o'r union fathau o benderfyniadau y mae wedi cyfeirio atyn nhw. Pe bai wedi bod yn dilyn yr hyn a ddywedodd yr Uchel Lys mewn gwirionedd, byddai wedi gweld bod yr Uchel Lys wedi cyfeirio at y cyngor a oedd ar gael i Lywodraeth y DU, sef yr un cyngor a oedd ar gael i'r Llywodraeth yma yng Nghymru. Ni allwch chi ddeall y penderfyniadau a gafodd eu gwneud yng Nghymru drwy ysgaru'r penderfyniadau hynny o gyd-destun y DU, cyngor y DU, lefel ddealltwriaeth y DU ar y pryd, a'r ffordd yr oedd hynny ar gael yma yng Nghymru. Dyna pam yr wyf i wedi dadlau erioed mai'r ffordd orau y gall pobl gael atebion i'r cwestiynau y maen nhw'n gwbl briodol eisiau eu gweld yn cael eu harchwilio, a bydd Llywodraeth Cymru yn cymryd rhan yn yr ymchwiliad annibynnol dan arweiniad y Barnwr Hallett yn y ffordd fwyaf agored y gallwn. Byddwn yn darparu'r holl ddogfennau sydd gennym ni; byddwn yn darparu'r holl dystiolaeth a oedd ar gael i ni, a byddwn yn gwneud hynny mewn ffordd na fwriedir iddi amddiffyn y safbwynt a fabwysiadwyd gan Lywodraeth Cymru ar unrhyw fater. Rwyf i eisoes wedi cyfarwyddo'r bobl hynny sy'n helpu i baratoi tystiolaeth Llywodraeth Cymru bod y dull yr wyf i eisiau i ni ei fabwysiadu yn un lle byddwn ni'n esbonio pam wnaethom ni'r penderfyniadau a wnaethom ac yna ei adael i'r ymchwiliad benderfynu a oedd modd amddiffyn y penderfyniadau hynny. Nid wyf i am fynd i ymchwiliad gan geisio cyfiawnhau neu amddiffyn—termau a ddefnyddiodd yr Aelod oedden nhw; nid dyna'r termau y byddaf i'n eu defnyddio. Byddwn yn mynd yno i egluro a byddwn yn darparu'r holl dystiolaeth a allwn o pam wnaethom ni'r penderfyniadau a wnaethom, ac yna mater i'r ymchwiliad, nid i Lywodraeth Cymru, ac os caf i ddweud hynny, nid i arweinydd yr wrthblaid ychwaith, fydd penderfynu a oedd modd amddiffyn y penderfyniadau hynny ai peidio yng nghyd-destun yr adeg y cawson nhw eu gwneud.