Rheoleiddiwr Pêl-droed Newydd Lloegr

Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 2:12 pm ar 3 Mai 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 2:12, 3 Mai 2022

(Cyfieithwyd)

A gaf i ddiolch i Jenny Rathbone am y cwestiynau yna? Mae hi'n llygad ei lle wrth ddweud bod troseddau wrth wraidd y digwyddiadau trasig yn ymwneud â marwolaeth Emiliano Sala. Mae'r adolygiad dan arweiniad cefnogwyr, adolygiad Tracey Crouch, yn sicr yn werth ei ddarllen i unrhyw Aelodau o'r Senedd sydd â diddordeb yn y pwnc. Rwy'n credu ei fod yn gwneud cyfres o argymhellion pwysig iawn, a byddan nhw'n cael effaith yma yng Nghymru oherwydd cyfranogiad o leiaf pum clwb o Gymru yng nghynghreiriau Lloegr.

O ran y pwynt penodol ynghylch asiantau, rwy'n credu bod yr adolygiad yn arbennig o ddiddorol i'w ddarllen. Mae'n tynnu sylw at y ffaith y bu cyfundrefn reoleiddio yn gysylltiedig â gweithrediad asiantau pêl-droed tan 2015, pan ddaeth cyfundrefn reoleiddio FIFA i ben, ac arweiniodd at ddadreoleiddio'r diwydiant hwnnw. Mae FIFA bellach yn disgrifio'r canlyniad fel cyfraith y jyngl, lle mae gwrthdaro buddiannau yn rhemp a chomisiynau afresymol—mae'n rhoi'r geiriau 'comisiynau' mewn dyfynodau—yn cael eu hennill o bob cwr. Mae'r adroddiad yn ei gwneud yn eglur mai pêl-droed yn Lloegr yw marchnad fwyaf y byd i asiantau. Mae ganddo rai ffigurau trawiadol iawn. Mae'n dyfynnu ffigurau gan FIFA dros y degawd diwethaf. Mae'n dweud bod busnes pêl-droed Lloegr—ac mae hynny'n cynnwys y clybiau yng Nghymru, felly, sy'n cymryd rhan yng nghynghreiriau Lloegr—wedi gwario $919 miliwn wrth dalu am wasanaethau asiantau dros ddegawd. Yn yr Almaen, $376 miliwn oedd y ffigur, yn Sbaen $264 miliwn, yn Ffrainc $190 miliwn—$190 miliwn yn Ffrainc a $919 miliwn yn y gêm yn Lloegr. Fel y mae casgliadau Tracey Crouch yn ei fynegi:

'Mae'n destun pryder ei bod yn ymddangos bod clybiau Lloegr yn talu cymaint mwy nag unrhyw gynghreiriau eraill—arian sy'n cael ei golli i'r gêm. Mae hefyd yn peri pryder y gallai'r diffyg rheoleiddio asiantau, yn ogystal â chostio arian i glybiau...y gallai gweithgarwch troseddol fod yn digwydd hefyd, gan gynnwys camfanteisio ar blant.'

Mae'r rhain yn gyhuddiadau difrifol iawn sy'n cael eu gwneud, yn ddifrifol iawn yn nhestun yr adroddiad. Ceir argymhelliad yn yr adolygiad hwnnw dan arweiniad cefnogwyr. Fe'i derbyniwyd gan Lywodraeth y DU, y mae wedi ei gyfeirio ati, sef y dylai'r Llywodraeth archwilio ffyrdd o gefnogi'r gwaith o reoleiddio asiantau pêl-droed sy'n gweithredu ym maes pêl-droed yn Lloegr, drwy weithio gydag awdurdodau perthnasol, gan gynnwys FIFA.

O'r cwestiwn atodol a roddodd Jenny Rathbone ger ein bron y prynhawn yma, Llywydd, gallwch weld cryfder yr argymhelliad hwnnw, ac mae'n dda gallu dweud ei fod wedi ei dderbyn gan Lywodraeth y DU. Mae'n rhaid i ni edrych ymlaen yn awr at weld y Llywodraeth yn gweithio gydag eraill i ddod â gweithrediad asiantau pêl-droed yn ôl o dan gyfundrefn reoleiddio sylweddol y gellir ei hamddiffyn.