Part of the debate – Senedd Cymru am 4:46 pm ar 3 Mai 2022.
Rwy’n cytuno’n llwyr â Huw Irranca-Davies fod hawliau dynol yn rhai gyffredinol. Ni allwn ni dewis pwy yr ydym ni'n credu sydd â hawliau a phwy sydd ddim. Rwy'n credu mai dyna sydd i'w ofni mewn llawer o'r ddeialog hon: y syniad hwn bod rhai pobl yn haeddu hawliau ac eraill ddim, ac y gallwn ni ddewis a dethol beth yw hawliau dynol.
Fel y soniwyd, nid oes sail resymegol na rhesymu cymhellol dros y diwygiadau hyn, y tri Bil yr ydym ni’n eu gweld: diwygio'r Ddeddf Hawliau Dynol, Bil yr Heddlu, Troseddu, Dedfrydu a'r Llysoedd a'r Bil Cenedligrwydd a Ffiniau. Rwy’n anghytuno’n sylfaenol ac yn llwyr â naws a chywair y ffordd y mae llawer o Geidwadwyr yn Llywodraeth y DU yn cynnal yr adolygiad hwn.
Er ein bod yn gwybod nad yw'r Ddeddf Hawliau Dynol wedi bod heb fai, ac nad yw pob hawl yn cael ei gweithredu fel y dylid, dylem fod yn gwrando ar y rhai sy'n gweithio ar y rheng flaen, drwy'r trydydd sector ac ati, sydd â dealltwriaeth o'r hyn a gyflawnir drwy roi'r amddiffyniadau allweddol hyn ar waith i ddinasyddion sy'n hyrwyddo hawliau dynol, cydraddoldeb ac amddiffyn grwpiau lleiafrifol.
Nid oes unrhyw fater yn codi ychwaith yn y DU a fyddai'n cyfateb yn briodol i raddfa a phwysoliad y cynigion sydd wedi’u cynnwys yn y Biliau. Dylem wrando ar rybuddion y trydydd sector a'r sefydliadau elusennol hynny, ac rwy’n croesawu unrhyw gam os ydym am gryfhau yma yng Nghymru ymgorffori hawliau dynol. Rydym ni wedi gweld rhybuddion y gallai Deddf yr Heddlu, Troseddu, Dedfrydu a'r Llysoedd gynyddu trais, troseddu ac arestiadau o ganlyniad, a gall hefyd gynyddu costau i'r trethdalwr, oherwydd ei ddedfrydu llymach. Nid yw'n canolbwyntio ar achosion troseddu a natur y system gyfiawnder sy'n cael ei thanariannu'n gronig, sy'n rhy gosbol ac anghyfartal, ac yn hytrach bydd yn gwaethygu cylch sydd eisoes wedi torri.
Nid yw'n mynd i'r afael yn iawn ag anghydraddoldebau sy'n ymddangos o fewn y system, na'n carchardai gorlawn iawn. Fel yr ydym ni wedi’i weld, er bod diwygio'r Ddeddf Hawliau Dynol yn cael ei farchnata gan y Ceidwadwyr fel moderneiddio deddfwriaeth hawliau dynol, nid yw'n ddim mwy nag atchweliad mewn deddfwriaeth hawliau dynol, a fydd mewn gwirionedd yn methu â darparu amddiffyniadau allweddol a mynediad at gyfiawnder, y dylai Bil hawliau dynol ei wneud.
Mae Deddf Cenedligrwydd a Ffiniau yn annhebygol o dorri'r model o smyglo a masnachu mewn pobl, neu achub bywydau neu gryfhau llwybrau diogel i loches, neu gynyddu amddiffyniadau i ffoaduriaid neu oroeswyr caethwasiaeth fodern, neu ôl-groniadau clir—