Fel yr amlinellodd Paul Davies, a agorodd y ddadl heddiw wrth gwrs—dadl wirioneddol bwysig ar stiwardiaeth ar economi Cymru—rydym yn gweld stiwardiaeth wael ar economi gan y Blaid Lafur sydd mewn grym yma yng Nghymru, gyda'r ardrethi busnes uchaf yn y Deyrnas Unedig, y cyflogau wythnosol isaf, a'r swm isaf o incwm gwario aelwydydd yn y DU. Mae'r ystadegau hyn yn wirioneddol frawychus.

Felly, yn fy nghyfraniad heddiw, Lywydd, hoffwn ganolbwyntio ar dri maes byr y carwn eu hamlinellu lle gwelaf y Llywodraeth Lafur yma yn gwneud cam ag economi Cymru.

Mae'r maes cyntaf yn benodol i fy rhanbarth yng Ngogledd Cymru ac mae'r modd y mae'r Llywodraeth wedi esgeuluso fy rhanbarth wedi arwain at raniad rhwng y gogledd a'r de. Pa ystadegau economaidd bynnag y gallem edrych arnynt, mae economi'r gogledd yn parhau i fod ar ei hôl hi o'i chymharu â gweddill Cymru. Mae un enghraifft yn ymwneud â gwerth ychwanegol gros. Mae gan Gaerdydd tua dwbl gwerth ychwanegol gros y pen rhai o'r ardaloedd yng ngogledd Cymru. Ar drafnidiaeth, mae prosiect metro Llywodraeth Cymru yn enghraifft wych arall lle'r ydym yn gweld diffyg buddsoddiad, buddsoddiad wedi'i glustnodi, yng ngogledd Cymru. Soniodd Mabon ap Gwynfor—o, mae newydd ddiflannu—am bwysigrwydd seilwaith a'r gwahaniaeth y gall hynny ei wneud i'r economi, ac nid ydym yn gweld y buddsoddiad hwnnw yng ngogledd Cymru ar y raddfa y dylem. Mae £750 miliwn wedi'i glustnodi ar gyfer y metro yn ne Cymru, a £50 miliwn ar gyfer y gogledd. 

Maes arall lle gwelwn raniad rhwng y gogledd a'r de a chyfle mawr a gollwyd, yn fy marn i—efallai eich bod yn ysgwyd eich pen, Weinidog, ond mae'n gyfle mawr a gollwyd—yw buddsoddiad mewn chwaraeon. Mae'r economi sy'n ymwneud â chwaraeon a photensial chwaraeon yn enfawr. Ar hyn o bryd rydym yn gweld un tîm chwaraeon proffesiynol yn ffynnu yng ngogledd Cymru, sy'n wych i'w weld, ond nid yw hynny'n agos at beth o'r buddsoddiad a welwn yn ne Cymru, gyda'r digwyddiadau chwaraeon cenedlaethol yn cael eu cynnal yn bennaf yn y de. Mae cyfle gwych i Lywodraeth Cymru hyrwyddo chwaraeon yn y gogledd a hyrwyddo'r rhan honno o'r economi. 

Yr ail faes y credaf fod angen rhoi sylw parhaus iddo yw pwysigrwydd twristiaeth i economi Cymru. Rwy'n ddiolchgar i'r Gweinidog am fwriadu mynychu'r grŵp trawsbleidiol ar dwristiaeth yn ddiweddarach y mis hwn, a chyfrannais at y ddadl yr wythnos diwethaf, a amlinellai pa mor hanfodol yw twristiaeth i economi Cymru, gyda chymaint o bobl yn mwynhau ein hatyniadau, yn gwario eu harian—mae hyn i gyd yn cynnal tua 140,000 o swyddi. Weinidog, mae'n debyg y byddwch yn clywed gan y rhai a fydd yn bresennol yn y grŵp trawsbleidiol yr wythnos nesaf am yr her a wynebwyd ganddynt drwy'r pandemig. Ac maent yn ddiolchgar am y gefnogaeth a gawsant drwy'r adeg honno, ond maent hefyd yn edrych tua'r dyfodol, ar y gefnogaeth y maent am ei chael, a'u dathlu fel sector a'r gwaith a wnânt yn y wlad hon. Nid ydynt eisiau mwy o drethiant; nid ydynt eisiau mwy o gyfyngiadau rhag gallu gwneud y gorau o'u busnesau a chyflogi mwy o bobl yma yng Nghymru. 

Mae'r trydydd maes, y maes olaf yr hoffwn gyfeirio ato'n fyr, Lywydd, wedi'i grybwyll eisoes, sef y safbwynt gwrth-fusnes sy'n peri i rai busnesau ei chael hi'n anodd yng Nghymru, ac mae'n cael effaith andwyol ar ein heconomi. Mae eisoes wedi'i grybwyll, enghraifft o hyn, yn ymwneud ag ardrethi busnes. Yr hyn y mae'n rhaid inni ei weld yw ardrethi busnes yn gostwng, nid ardrethi busnes yng Nghymru sy'n uwch nag unman arall yn y Deyrnas Unedig. Mae hyn yn sicr yn cyfrannu at y ffaith bod siopau Cymru—