1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru ar 10 Mai 2022.
7. A wnaiff y Prif Weinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf am ddyfodol ynni adnewyddadwy yng Nghymru? OQ58022
Diolch i'r Aelod am y cwestiwn yna, Llywydd. Bydd y dyfodol hwnnw yn golygu cynhyrchu o leiaf ddigon o ynni adnewyddadwy i ddiwallu ein hanghenion ynni ein hunain yn llawn, gan gadw cyfoeth a gwerth yma yng Nghymru ar yr un pryd. Bydd mwy o ynni adnewyddadwy, ynghyd â chamau i leihau'r galw am ynni, yn sicrhau mwy o gydnerthedd ynni ac yn cefnogi ein targedau sero-net.
Diolch, Prif Weinidog, am yr ateb, a dim cwestiynau am yr Elyrch yr wythnos hon gen i. Ond yr hyn y byddaf i'n eich holi amdano yw'r cynlluniau newydd cyffrous yn Abertawe ar gyfer morlyn llanw newydd yn fy rhanbarth i, ac mae'n syniad a atgyfodwyd gan y cwmni DST Innovations, sydd wedi'i leoli ym Mhen-y-bont ar Ogwr. Fel y byddwch chi'n gwybod, mae'n debyg, byddai Blue Eden yn cael ei ddatblygu mewn tri cham dros 12 mlynedd, a chynlluniau i ddechrau yn 2023, gyda 1,000 o swyddi yn gwneud batris uwch-dechnoleg ar gyfer storio ynni. Mae'r prosiect gwerth £1.7 biliwn a gyhoeddwyd yn cynnwys morlyn llanw wedi'i ddylunio o'r newydd a thyrbinau tanddwr o'r radd flaenaf sy'n cynhyrchu 320 MW o ynni adnewyddadwy o'r strwythur 9.5 cilomedr. Ac er fy mod i'n gwybod bod siom na aeth y prosiect blaenorol yn ei flaen ar sail costau, mae gan y prosiect newydd hwn y potensial i fod yn gyffrous dros ben. Ac yn wahanol i'r prosiect blaenorol, nid oes angen buddsoddiad trethdalwyr ar hwn chwaith. Felly, a gaf i gadarnhau a yw'r Prif Weinidog wedi cyfarfod â DST Innovations ynglŷn â'r prosiect newydd, a pha gamau y mae ei Lywodraeth yn eu cymryd i sicrhau bod y prosiect hwn yn cael ei ddarparu?
Wel, Llywydd, dim ond oherwydd yr arian a ddarparwyd gan Lywodraeth Cymru i ganiatáu i gyngor dinas Abertawe, sef y corff cyhoeddus arweiniol o ran prosiect Blue Eden, i fynd yn ei flaen y mae'r prosiect hwn yn fyw. Pan dynnodd Llywodraeth y DU y plwg ar forlyn llanw bae Abertawe, er gwaethaf adolygiad Hendry, a sefydlwyd ganddi hi, gan ddweud wrthyn nhw ei fod yn fuddsoddiad di-edifeirwch, mae'r ffaith bod cynllun o gwbl dim ond oherwydd, bryd hynny, bod Llywodraeth Cymru wedi camu i mewn a darparu'r cyllid i gyngor y ddinas sydd wedi caniatáu iddyn nhw ddod o hyd i'r buddsoddwr hwnnw, i weithio gyda DST ac i lunio'r gyfres newydd o gynigion. Rydym ni'n parhau i ymgysylltu yn agos iawn â chyngor y ddinas i gefnogi'r gwaith y maen nhw wedi ei wneud. Rwy'n cytuno â'r hyn a ddywedodd yr Aelod am y potensial ar gyfer y cynllun hwn. Yr edifeirwch mawr yw na ddigwyddodd pan gafodd ei gynnig yn wreiddiol, ac ar adeg pan fo diogelwch ynni mor flaenllaw yn ein meddyliau, byddem ni wedi bod o fewn ychydig fisoedd byr i'r morlyn gwreiddiol hwnnw fod yn cynhyrchu ynni y gellid ei ddefnyddio yma yng Nghymru. Roedd yn gynnig y dywedodd adolygiad Hendry y dylai Llywodraeth y DU fwrw ymlaen ag ef. [Torri ar draws.] Nid wyf i'n gwadu am eiliad—. Nid wyf i'n credu fy mod i wedi dweud dim sy'n awgrymu bod y Ceidwadwyr Cymreig wedi cefnogi'r penderfyniad i dynnu'r plwg ar y syniad hwnnw. Roeddem ni i gyd yma yn dymuno iddo ddigwydd. Byddai hynny wedi bod yn well. Mae'r ffaith bod gennym ni gynllun olynol yn deillio o fuddsoddiad a ddarparwyd o'r Siambr hon ac yn unman arall, ac rydym ni, fel y dywedais i, yn cadw mewn cysylltiad agos â chyngor y ddinas yn Abertawe, sef y sbardun y tu ôl i'r datblygiad diweddaraf hwn.