Gadewch inni ei dweud hi fel y mae: nid COVID-19 sydd wedi achosi'r argyfwng rhestrau aros. Mae wedi gwaethygu problemau, ydy, ond roedd y problemau hynny eisoes yn bresennol o fewn GIG Cymru o dan oruchwyliaeth y Llywodraeth Lafur hon yng Nghymru.

Ym mis Ionawr 2020—2020—roedd 12,428 o lwybrau triniaeth yn aros dros 36 wythnos am driniaeth yng ngogledd Cymru. Mae'r ffigur hwnnw, a oedd eisoes yn arswydus, bellach wedi cyrraedd 58,988 ym mis Chwefror 2022. Dyma'r nifer uchaf erioed ac mae 250 y cant yn uwch na'r pwynt isaf o 17 ym mis Mai 2012. Yn amlwg, mae'r oedi syfrdanol sy'n gwaethygu ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr yn rhan o dros ddegawd o ddirywiad a gorganoli mewn tri ysbyty mawr—Ysbyty Maelor Wrecsam, Ysbyty Glan Clwyd ac Ysbyty Gwynedd. Edrychwch ar ysbyty Llandudno: cyn y pandemig, roedd yno wardiau gwag eisoes, ac yna penderfynodd tîm rheoli'r bwrdd gau'r uned triniaethau dydd yn 2021, uned a agorwyd o'r newydd i leihau'r pwysau ar Ysbyty Glan Clwyd, Ysbyty Gwynedd a hyd yn oed Ysbyty Maelor Wrecsam. Er bod ganddynt uned mân anafiadau ardderchog, lle roedd 98.4 y cant o gleifion yn treulio llai na'r amser targed o bedair awr yn yr adran achosion brys, mae cyfrifoldebau'r adran honno bellach wedi gostwng i tua naw categori o anafiadau. A hyn—. Ar ôl cau'r adran ddamweiniau ac achosion brys, dywedwyd wrthym y byddai gennym uned mân anafiadau sy'n gwneud y cyfan, ac unwaith eto, un a fyddai'n tynnu pwysau oddi ar y tri phrif ysbyty. Ac eto, wrth inni siarad, mae'r gwasanaethau yno'n cael eu lleihau. O ganlyniad, mae hyd yn oed trigolion sy'n byw yn y dref yn dewis mynd yn syth i Ysbyty Glan Clwyd neu Ysbyty Gwynedd rhag ofn mai eu cyfeirio yno y bydd yr uned mân anafiadau yn ei wneud beth bynnag. Mae hyn yn dwysáu'r pwysau ar yr adran ddamweiniau ac achosion brys sy'n perfformio waethaf yn y wlad. Yn Ysbyty Glan Clwyd, mae mwy nag un o bob dau glaf yn aros dros bedair awr, ac mae un o bob pedwar claf yn aros dros 12 awr.

Nawr, rwyf wedi bod yn arwain fy ymgyrch fy hun i geisio lleihau'r pwysau ar y tri phrif ysbyty. Mae'r bwrdd iechyd yn cyflawni gwasanaeth pontio am chwe mis—dyma lle mae gennych bobl mewn gwelyau yn y tri ysbyty mawr a ddylai fod yn y system gofal cymdeithasol mewn gwirionedd. Felly, wyddoch chi, oherwydd credaf eich bod wedi'i groesawu, y gwasanaeth pontio hwn—. Ond oherwydd y gost, ni fydd ond ar agor am chwe mis. Mae angen i hwnnw fod yn wasanaeth mwy hirdymor. Mae'r rhain yn bobl sy'n ffit yn feddygol i gael eu rhyddhau ac mae ganddynt becyn gofal addas ar waith, ac mae'r rhain yn cael eu trosglwyddo i ward Aberconwy a gyfluniwyd yn arbennig yn Llandudno. Ond ni ellir barnu gwerth unrhyw fenter ar sail chwe mis.

Gobeithio y byddwch yn cytuno bod cynyddu rôl ein hysbytai llai yn gyfrwng allweddol sydd ar gael inni. A byddaf bob amser yn parhau i sefyll ac ymladd yn galed i weld gwasanaethau'n cael eu hintegreiddio yn ysbyty Llandudno, oherwydd rydych wedi addo imi, fel y gwnaeth cyn brif weithredwyr y bwrdd iechyd, a Gweinidogion blaenorol, fod gan Ysbyty Cyffredinol Llandudno ran annatod i'w chwarae. Felly, wyddoch chi, mae gweithredoedd yn dweud mwy na geiriau.

Ar hyn o bryd, mae rheolaeth Llywodraeth Cymru o GIG Cymru wedi achosi sefyllfa lle mae'r Gymdeithas Strôc yn rhybuddio bod oedi wrth drosglwyddo gofal yn achosi nifer o broblemau mewn gofal brys i gleifion strôc. Mae Cancer Research UK wedi datgan nad oes digon o fanylion ac atebolrwydd yn y datganiad ansawdd. Nid yw'n gosod y weledigaeth sydd ei hangen i gynorthwyo gwasanaethau i wella o effaith y pandemig gan wella cyfraddau goroesi canser ar yr un pryd. Yn sicr, mae gennym argyfwng gyda gwasanaethau iechyd meddwl yng ngogledd Cymru. Er i'r Dirprwy Weinidog honni y byddai iechyd meddwl i blant a phobl ifanc yn brif flaenoriaeth, dim ond 38.1 sy'n cael eu hasesiad gwasanaethau cymorth iechyd meddwl sylfaenol lleol yn y gogledd o fewn 28 diwrnod, ac roedd hynny ym mis Rhagfyr. Cymharwch hynny â Chaerdydd, fodd bynnag, lle mae'r ffigur yn 91.3.

Ac mae'n gwaethygu. Mae tîm iechyd meddwl cymunedol Nant y Glyn ym Mae Colwyn yn gwneud cam â'n trigolion. Mae gennyf etholwyr sydd mewn argyfwng iechyd meddwl, a phan fyddant angen cymorth y clinig hwn yn Nant y Glyn, ni allant fynd drwodd i'r ganolfan ar y ffôn, heb sôn am gael unrhyw gymorth penodol. Rwyf wedi gofyn i Fleur Evans gyfarfod â mi a Mr Kenny Burns, rheolwr y ganolfan honno, oherwydd nid yw'n ddigon da. Mae pobl yn dod i fy swyddfa i chwilio am gymorth iechyd meddwl brys, mae pobl hefyd yn dod i fy swyddfa yn bygwth hunanladdiad am na allant gael y cymorth hwn. Rwyf wedi codi hyn flwyddyn ar ôl blwyddyn yma, a gallwch droi, Weinidog, gyda phob dyledus barch—ac mae gennyf lawer o barch tuag atoch; ond rwy'n teimlo ein bod yn dod yma wythnos ar ôl wythnos, rydym yn codi'r un pryderon, rydych yn gwrando ac rydych yn ymateb, ond nid wyf eisiau geiriau, rwyf eisiau camau gweithredu i fy nhrigolion—