8. Pa gamau y mae Llywodraeth Cymru'n eu cymryd i warchod buddiannau cymunedol yn y broses gynllunio? OQ58114

Diolch i Rhun ap Iorwerth am y cwestiwn, Llywydd. Mae sicrhau ein bod ni'n datblygu ar sail cynlluniau yn golygu bod cymunedau yn cael y tai, y swyddi a'r seilwaith sydd eu hangen arnyn nhw. Drwy fynd ati fel hyn, y cymunedau eu hunain sy'n penderfynu pa ffordd sy'n gywir iddyn nhw.

A gaf i dynnu sylw'r Prif Weinidog at stad o dai Parc Del Fryn ym Mrynteg yn fy etholaeth i? Mae o'n ddatblygiad dwi wedi tynnu sylw ato fo droeon dros y blynyddoedd, ac mae o wedi denu sylw eto rŵan wrth i ragor o dai gael eu codi yno. Mae'n bentref braf iawn—dwi ddim yn gwybod os ydy'r Prif Weinidog yn ei nabod o—ac mae'r rhain yn edrych fel tai delfrydol i gwpwl ifanc eu prynu neu eu rhentu am y tro cyntaf, i fagu teulu ynddyn nhw. Ond y gwir amdani ydy bod trigolion lleol sydd angen tŷ wedi'u gwahardd rhag prynu'r rhain oherwydd datblygiad gwyliau ydy o, ac mae'r prisiau ymhell o'u cyrraedd nhw beth bynnag. Mae'r sinig ynof i hyd yn oed yn gweld yr enw, 'Parc Del Fryn', er yn Gymraeg, yn atseinio o enwau gwyliau tramor.

Ond, beth bynnag, mi roddwyd caniatâd i'r datblygiad yma dros 10 mlynedd yn ôl, felly mae dwylo y cyngor presennol wedi'u clymu. Ond beth all y Prif Weinidog ei wneud, ar frys, i sicrhau, drwy reolau cynlluniau cenedlaethol, fod datblygiadau fel hyn ddim yn cael digwydd? Achos, a siarad yn blaen, mae o'n sarhad ar y cymunedau lleol, yn enwedig felly pan ydym ni'n wynebu argyfwng tai.

Wel, Llywydd, jest i ddweud, dwi wedi cael cyngor oddi wrth ein swyddogion ni yn y Llywodraeth, a beth maen nhw wedi'i ddweud wrthyf i am yr enghraifft benodol mae'r Aelod yn sôn amdano, beth maen nhw wedi'i ddweud wrthyf i yw bod y caniatâd cynllunio gwreiddiol wedi'i roi yn benodol ar gyfer cartrefi gwyliau. So, dydyn nhw ddim yn gallu eu gwerthu nhw i bobl sydd eisiau byw yna drwy'r flwyddyn achos dim ond fel cartrefi gwyliau oedd y caniatâd a gafwyd y tro cyntaf. Pe bai'r cais wedi bod am dai parhaol ar y safle hwnnw, efallai na fyddai wedi cael ei ganiatáu. Dyna beth dwi wedi ei glywed.

Nawr, mae gan Ynys Môn a Gwynedd gynllun datblygu lleol ar y cyd, ac maent ar fin cynnal adolygiad llawn ohono. Edrychaf ymlaen at drafod yr holl faterion hyn mewn cyfarfod yr wyf yn ei gynnal ag arweinwyr awdurdodau lleol ledled gogledd Cymru yfory. Dwi'n hollol hapus i gydweithio â'r awdurdodau lleol os oes mwy rŷn ni'n gallu ei wneud i'w helpu nhw, yn enwedig yng nghyd-destun Ynys Môn nawr, gan fod Llywodraeth y Deyrnas Unedig unwaith eto wedi codi posibilrwydd dyfodol Wylfa Newydd. Dwi'n cofio'r tro diwethaf pan oeddem ni'n siarad am yr effaith ar dai ar yr ynys pe bai'r datblygiad hwnnw yn mynd yn ei flaen.

So, y pwyntiau mae Rhun ap Iorwerth wedi'u codi y prynhawn yma, Llywydd, maen nhw'n mynd i fod yn fwy pwysig yn y dyfodol os bydd hynny'n mynd yn ei flaen, a dwi'n fodlon trafod sut y gallwn ni fel Llywodraeth, yn cydweithio â'r awdurdodau lleol, wneud mwy i helpu yn y cyd-destun mae Rhun ap Iorwerth wedi siarad amdano y prynhawn yma.