Diolch yn fawr, Llywydd. Wel, 70 mlynedd yn ôl, ni ddechreuodd y flwyddyn 1952 yn dda yng Nghymru. Ar y 10fed o Ionawr, fe gwympodd un o awyrennau Aer Lingus a oedd yn hedfan o Ddulyn i Lundain yn Eryri, gan ladd y 22 o deithwyr a'r tri aelod o'r criw. Lai na mis yn ddiweddarach, bu farw'r Brenin Siôr VI, ac fe ddechreuodd yr hyn a alwodd y Prif Weinidog ar y pryd, Winston Churchill, yn 'oes Elisabeth newydd'. Yn y cydblethu rhwng y ddau fywyd hynny—Prif Weinidog tua diwedd ei yrfa waith a brenhines ar ddechrau ei theyrnasiad hi—rydym yn gweld llinyn rhyfeddol yn cysylltu ein bywydau ni heddiw, yn ail ddegawd yr unfed ganrif ar hugain, yr holl ffordd yn ôl drwy'r ugeinfed ganrif gyfan hyd at chwarter olaf y bedwaredd ganrif ar bymtheg. Erbyn i Brif Weinidog Churchill fod y cyntaf o 14 o Brif Weinidogion sydd wedi cyfarfod yn wythnosol â'r Frenhines erbyn hyn, fe allai ef edrych yn ôl ar ddianc o wersyll carcharorion rhyfel yn ystod rhyfel y Boer yn ystod teyrnasiad y Frenhines Fictoria. Roedd yn aelod o'r Llywodraeth Ryddfrydol a fu'n gyfrifol am y diwygio mawr ym 1906 pan oedd y Brenin Edward VII ar yr orsedd. Bu'n Ganghellor y Trysorlys am dymor seneddol cyfan pan oedd Siôr V yn frenin. Bu'n arweinydd plaid y Brenin yn ystod teyrnasiad byr y Brenin Edward VIII, ac yn Brif Weinidog i Siôr VI, ac yn awr ail Frenhines Elisabeth. Yn ystod y flwyddyn honno, ym 1952, roedd yn ben ar adeg ddiddymu'r cardiau adnabod a gyflwynwyd yn ystod yr ail ryfel byd, a chyflwyno taliadau am bresgripsiynau—5c am bob eitem, a diddymu dogni te, a pherfformiad cyntaf The Mousetrap gan Agatha Christie.

Nawr, dim ond unigolyn eofn iawn a fyddai wedi edrych ymlaen gydag unrhyw sicrwydd at y 70 mlynedd o barhad a newid a oedd i ddod, oherwydd bod cyflymder y newid yn ystod y 70 mlynedd hynny wedi bod yn enfawr, yn sicr. Yma yng Nghymru, mae diwydiant trwm wedi ildio i raddau helaeth i wasanaethau ariannol a gwasanaethau eraill. Mae'r Deyrnas Unedig ei hun yn wahanol iawn i honno ym 1952. Nid oes un wladwriaeth unedol ganolog erbyn hyn; mae diwygiadau cyfansoddiadol wedi meithrin cymdeithas fwy lluosog, lle caiff pŵer ei ddyrannu i Seneddau eraill ym mhedair gwlad y Deyrnas Unedig. Mae symudiadau i mewn ac allan o'r Gymanwlad, yr Undeb Ewropeaidd a thu hwnt wedi creu poblogaeth fwy amrywiol ac amlddiwylliannol.