Diolch, Dirprwy Weinidog, am eich datganiad heddiw. Mae llawer o bethau a amlinellwyd gennych y byddwn, wrth gwrs, yn eu croesawu, yn enwedig eich sylw ynglŷn â rhan sefydliadau cenedlaethol a sectorau diwylliannol lleol yn creu Cymru wrth-hiliol. Ac i fod yn wrth-hiliol, wrth gwrs, mae'n bwysig ein bod yn glir heddiw pam mae'r cynllun gweithredu hwn mor angenrheidiol. Ac er eich bod yn llygad eich lle'n tynnu sylw at rai o'r pethau sydd wedi newid, mae'n amlwg bod angen mwy o weithredu ac y bydd yn cymryd pob un ohonom i gydweithio i newid hyn. Mae angen i ni hefyd fod yn glir nad yw'n mynd i fod yn hawdd. Rydym eisoes wedi gweld rhai o'r sefydliadau cenedlaethol yn cael eu herio ar eu gwaith ar ddatrefedigaethu yn wynebu cam-drin ffiaidd ar-lein ac yn cael eu holi gan y rhai nad ydyn nhw'n cytuno â chyfeiriad Cymru yn hyn o beth. Mae angen i ni hefyd fod yn glir iawn ein bod yn cymryd cyfeiriad gwahanol i Loegr o ran ein diwylliant a'n treftadaeth a'i fod yn rhywbeth y dylem fod yn falch ohono, ond nid yn hunanfodlon yn ei gylch. Mae'n hawdd iawn llongyfarch ein hunain pan fydd pethau'n mynd rhagddynt, ond mae'n amlwg iawn bod Cymru'n wrth-hiliol ar hyn o bryd a bod y sylwadau hyll hiliol hynny a wynebir gan sefydliadau, megis Amgueddfa Genedlaethol Cymru ynghylch Thomas Picton, yn bodoli. Felly, mae ein cefnogaeth yma heddiw a thrwy gydol y blynyddoedd nesaf yn hanfodol i'r sefydliadau cenedlaethol hynny, wrth iddyn nhw fwrw ymlaen â'r gwaith pwysig a hanfodol hwn.

Mae pwyslais clir yn eich datganiad ar sut y dylai sefydliadau ymgysylltu'n well â phobl dduon, Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig, ond elfen allweddol i hyn, wrth gwrs, yw i'r sefydliadau hyn ddod yn fwy cynrychioliadol o Gymru eu hunain. Rwy'n falch o weld yn y cynllun gweithredu, mewn cysylltiad â diwylliant, treftadaeth a chwaraeon, ymrwymiad i sicrhau bod mwy o geisiadau'n cael eu gwneud gan bobl dduon, Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig, ond yn hanfodol mwy o benodiadau hefyd, fel gweithwyr a hefyd fel aelodau bwrdd. Mae hyn yn hanfodol os ystyriwn rai o'r ystadegau sydd ar gael i ni mewn cysylltiad â phenodiadau cyhoeddus, yn enwedig o fewn eich portffolio. Er enghraifft, yn 2019-20, dangosodd data Cyngor Celfyddydau Cymru fod 17 o bobl dduon, Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig allan o 349 yn gyffredinol ar fyrddau rheoli, mewn 39 o'i sefydliadau a oedd yn derbyn nawdd rheolaidd. Rydym hefyd yn ymwybodol, wrth gwrs, nad oedd neb nad oedd yn wyn wedi gwneud cais am swydd cadeirydd Chwaraeon Cymru. Mae gwaith i ni ei wneud yn y maes hwn. Ac mewn mannau eraill yn y cynllun, mae camau gweithredu penodol mewn cysylltiad â phenodiad cyhoeddus, ond hoffwn ofyn yn benodol mewn cysylltiad â'ch portffolio, Dirprwy Weinidog: a ydych chi'n cytuno bod angen mwy o amrywiaeth a chynrychiolaeth o fewn ein cyrff cyhoeddus, nid yn unig i ddarparu cyfleoedd arwain cyfartal, ond i sicrhau'r ddarpariaeth orau o wasanaethau diwylliannol i holl ddinasyddion Cymru?

Hoffwn ofyn hefyd a yw'r Dirprwy Weinidog yn gweithio gyda swyddogion i foderneiddio'r broses benodi, er mwyn gwella hygyrchedd a thryloywder. Byddai'n ddefnyddiol deall pa gynnydd sydd wedi'i wneud o ran gweithredu a gwella'r strategaeth 'Adlewyrchu Cymru wrth Redeg Cymru', yn benodol o fewn y sector diwylliant, treftadaeth a chwaraeon.

Fe wnaethoch chi gyfeirio hefyd yn eich datganiad at rywbeth y cyfeiriodd ein cyd-Aelod ato, sef bod 41 o amgueddfeydd lleol wedi cymryd rhan mewn rhaglenni hyfforddi a chymorth arloesol a ariannwyd gan Lywodraeth Cymru. Rwy'n amlwg yn falch iawn o glywed bod yr adborth yn gadarnhaol gan y rhai a oedd yn bresennol, ond mae cyfran sylweddol o amgueddfeydd lleol hefyd nad oedden nhw'n cymryd rhan. Pam oedd hyn, Dirprwy Weinidog? Ai dim ond i nifer penodol o gyfranogwyr y mae'n agored? Ac os nad hynny, os bydd pobl yn dewis peidio â bod yn bresennol neu'n methu bod yn bresennol, a fydd yn orfodol i bob amgueddfa achrededig gymryd rhan?

Yr un pryder sydd gennyf o'r cyllid a gyhoeddwyd yw y bydd rhai yn gwneud cais ac y byddan nhw'n bwrw ymlaen â'r gwaith hwn, ond bydd rhai sefydliadau yng Nghymru yn cael eu gadael ar ôl ac nid yn gweithio tuag at wireddu ein gweledigaeth gyffredin o Gymru wrth-hiliol. Rwy'n gwerthfawrogi yn eich ymateb i Tom Giffard eich bod wedi crybwyll mai datganiad yn benodol am ddiwylliant a threftadaeth oedd hwn, ond yn amlwg, fel yr ydych chi wedi cydnabod, mae chwaraeon yn eithriadol o bwysig fel rhan o hyn. A byddwn yn croesawu datganiad yn y dyfodol yn benodol ynglŷn â chwaraeon, pe byddech yn fodlon gwneud hynny, Gweinidog, oherwydd, yn amlwg, mae hyn yn hollbwysig. Mae arnom ni eisiau i bobl gymryd rhan ym mhob agwedd ar fywyd yma yng Nghymru ac i bob agwedd ddod yn wrth-hiliol. A chan fod diwylliant a chwaraeon mor annatod ac yn cydblethu â'i gilydd, credaf ei bod yn hanfodol bod y rheini'n cael eu hadlewyrchu a'n bod yn clywed gennych ymhellach ar y mater hwnnw. Diolch.