5. Datganiadau 90 Eiliad

– Senedd Cymru am 3:58 pm ar 8 Mehefin 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru 3:58, 8 Mehefin 2022

Y datganiadau 90 eiliad yw'r eitem nesaf, ac mae'r datganiad cyntaf gan Jenny Rathbone.

Photo of Jenny Rathbone Jenny Rathbone Labour

(Cyfieithwyd)

Heddiw, mae'n ddeugain mlynedd er pan fu farw'r nifer mwyaf o bobl mewn un digwyddiad yn rhyfel y Falklands. Roedd y rhan fwyaf o'r 48 a laddwyd a'r dros 150 a anafwyd o ganlyniad i fomio'r Sir Galahad yn aelodau o'r Gwarchodlu Cymreig. Ac yn wahanol i'r ymladd agos a ddigwyddodd mewn brwydrau fel brwydr Goose Green, digwyddodd y colledion ar fwrdd y llong a oedd wedi'i hangori ym mae Fitzroy o flaen ein llygaid, ac rwy'n siŵr y bydd y rheini sy'n ddigon hen yn dal i allu cofio'r digwyddiad ar ein sgriniau teledu.

Roedd y Gwarchodlu Cymreig wedi cael eu cludo dan lenni'r nos i ochr arall yr ynys i ddod â hwy yn nes at yr ymosodiad nesaf ar Port Stanley, ond erbyn iddynt gyrraedd bae Fitzroy, roedd hi'n olau dydd. Ac roedd yn ddiwrnod braf a chlir. Roeddent yn gallu gweld, ac roeddent i'w gweld am filltiroedd, gan gynnwys gan filwyr yr Ariannin a oedd yn meddiannu'r bryniau uwch eu pennau. Roeddent yn darged hawdd i awyrlu'r Ariannin. Roedd eu dyfodiad yn annisgwyl ac roedd swyddogion y Gwarchodlu Cymreig yn mynnu cael eu cludo ymhellach i fyny'r arfordir i gildraeth Bluff, i ymuno â gweddill bataliwn y Gwarchodlu Cymreig a oedd yno eisoes. Ond tybiai'r arbenigwyr a oedd yn bresennol fod hynny'n llawer rhy beryglus, ac felly, wrth iddynt aros am ragor o orchmynion, gorffennodd yr un cwch glanio a oedd ar gael yn y bae ddadlwytho llong arall yn llawn o arfau cyn dechrau dod â’r bobl ar y Sir Galahad i'r lan. Chwe awr ar ôl i'r Sir Galahad gyrraedd, digwyddodd y trychineb, a dim ond arwriaeth y rheini ar yr hofrenyddion a hedfanodd i mewn i'r mwg du, ymdrechion y meddygon a'r criw i achub y rhai a anafwyd, a lwyddodd i atal mwy fyth o fywydau rhag cael eu colli.

Mae angen arweiniad da, logisteg da, lwc dda yn ogystal â dewrder i ennill brwydrau milwrol, ac yn anffodus mae'r drasiedi hon yn dangos pa mor hawdd y gallai canlyniad y Falklands fod wedi mynd y ffordd arall.

Daeth y Dirprwy Lywydd i’r Gadair.

Photo of Samuel Kurtz Samuel Kurtz Conservative 4:00, 8 Mehefin 2022

(Cyfieithwyd)

Fel y gŵyr y rhan fwyaf o'r Aelodau yn y Siambr hon, yr wythnos hon yw Wythnos Ddathlu Bwyd a Ffermio Cymru NFU Cymru, dathliad gwych o amaethyddiaeth Cymru, ein cynnyrch byd-enwog a chryfderau sy'n ystyriol o'r hinsawdd. Ffermio yw conglfaen diwydiant bwyd a diod Cymru sy'n werth £7.5 biliwn, ac sy'n cyflogi dros 229,000 o weithwyr gan gyfrannu miliynau o bunnoedd i economi Cymru o flwyddyn i flwyddyn.

Mae ein bwyd a'n cynnyrch gwych wedi cyrraedd pob cwr o'r byd. O gig oen morfa heli Gŵyr i datws cynnar sir Benfro a godir â llaw ac sydd wedi ennill gwobrau lu, mae ein ffermwyr yn gweithio 24/7, 365 diwrnod y flwyddyn i roi bwyd o'r radd flaenaf o Gymru ar ein byrddau. Mae'r wythnos hon yn gyfle perffaith i bob un ohonom roi eiliad i ddiolch i'n ffermwyr gweithgar am bopeth a wnânt. Ein ffermwyr yw ceidwaid naturiol ein tir, ac maent yn arwain ar safonau lles anifeiliaid mawr eu bri, a datblygu mentrau sy'n ystyriol o'r hinsawdd i ddiogelu ein planed, ac mae ein cymuned amaethyddol yn gwneud cymaint i ddiogelu ac ymgorffori ein hiaith a'n diwylliant Cymreig gwych. 

A chyda hynny, Ddirprwy Lywydd, y cyfan rwy'n ei ofyn yw i'r Aelodau ymuno â mi i achub ar y cyfle a dweud, 'Diolch yn fawr iawn' wrth ein ffermwyr i gydnabod eu hymrwymiad diysgog a'u cyfraniadau hanfodol i Gymru. Diolch.