6. Dadl ar Adroddiad y Pwyllgor Diben Arbennig ar Ddiwygio'r Senedd — Diwygio ein Senedd: Llais cryfach i bobl Cymru

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:30 pm ar 8 Mehefin 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of John Griffiths John Griffiths Labour 5:30, 8 Mehefin 2022

(Cyfieithwyd)

Hoffwn ddechrau drwy dalu teyrnged, fel y mae eraill wedi'i wneud, i'r pwyllgor, i Huw a'i gyd-Aelodau, i Mark Drakeford am ei arweinyddiaeth a'r ffordd y mae wedi gyrru hyn yn ei flaen, gan weithio mewn partneriaeth ag Adam Price a Phlaid Cymru, a thalu teyrnged hefyd i bawb a ymgyrchodd dros senedd i Gymru am gynifer o flynyddoedd—cenedlaethau a oedd â hynny'n nod, fel delfryd, oherwydd eu bod am i bobl Cymru gael y llais cryf hwnnw ac roeddent am i bobl Cymru gael eu gwasanaethu gan senedd gref i gynrychioli eu buddiannau a gofalu am y buddiannau hynny. Mae'n hanes mor hir, ac i bobl fel fi sydd wedi dod ato'n fwy diweddar gyda'r ymgyrch 'Ie dros Gymru' a ragflaenodd y Cynulliad y cefais gymaint o fraint yn dod yn Aelod ohono yn yr etholiad cyntaf hwnnw, fel y gwnaeth eraill sydd yma yn y Siambr heddiw—roeddem yn freintiedig, ac rydym wedi bod yn freintiedig i weld y sefydliad hwn yn tyfu ac yn datblygu. Ac rydym wedi gwneud hynny, rydym wedi tyfu, ac mae dyfnder ac ehangder pwerau'r Cynulliad, sydd bellach yn Senedd, wedi bod yn drawiadol iawn dros gyfnod datganoli. Ond ni chafwyd cynnydd mewn capasiti ac adnoddau i alluogi'r gwaith hwnnw, y gwaith mwy hwnnw, i'w wneud mor effeithiol ag y mae angen ei wneud, a dyna'r pwynt, onid e? Mae'n ymwneud â phwerau at ddiben, nid pwerau er mwyn cael y pwerau hynny, ond pwerau i sicrhau gwell i bobl Cymru.

A hoffwn ddweud hefyd, Ddirprwy Lywydd, fy mod yn credu, o safbwynt Llafur a Llafur Cymru, ein bod yn haeddu rhywfaint o glod—fe fyddwn yn dweud hynny, oni fyddwn i—ond mewn gwirionedd, mae'r Blaid Lafur a Llafur Cymru wedi symud yn bell ar ddatganoli, ac rwy'n credu bod pobl Cymru wedi dod gyda ni ar y daith honno hefyd. A Llafur a gafodd y cyfle a'r pŵer i gyflawni ac rwyf mor falch o ddweud bod yr her honno wedi'i derbyn a'n bod wedi cyflawni, a chredaf fod gennym stori gadarnhaol iawn i'w hadrodd. Ac fel y dywedaf, rydym wedi datblygu yng Nghymru ar y daith honno, fel plaid wleidyddol, fel mudiad Llafur.

Rydym yn ceisio cyflawni'r pwerau sydd gennym ar hyn o bryd, y pwerau cynyddol a datblygedig a ddisgrifiais, gyda llai o Aelodau na rhai cynghorau sir. Nid yw'n ymarferol craffu ar ddeddfwriaeth a pholisi'n iawn, a chael cronfa ddigon mawr o dalent, yn Weinidogion, yn aelodau o'r meinciau cefn, yn Gadeiryddion pwyllgorau. Gwyddom i gyd mai po fwyaf y byddwch yn ehangu'r gronfa a'r mwyaf amrywiol yw hi, gorau oll yw'r cyflawniad, gorau oll fydd y perfformiad a fydd yn deillio o hynny. Nid yw hynny'n feirniadaeth ar neb yma—wrth gwrs nad ydyw—dim ond cydnabod y realiti, ac mae angen yr amrywiaeth honno arnom. Ac mae'n rhaid imi ddweud, mae'n ddigalon gweld a dweud y gwir, o safbwynt y Ceidwadwyr Cymreig, sut y byddant yn parhau i gael eu gadael ar ôl gan hanes, gan hanes modern yng Nghymru. Mae Cymru'n datblygu, mae Cymru'n symud ymlaen; mae'r Ceidwadwyr Cymreig yn cael eu gadael ar ôl. Ac edrychwch ar y meinciau draw yno—wyddoch chi, mae gwrthwynebu mesurau i wella cynrychiolaeth menywod, er enghraifft, dros hanner poblogaeth y wlad hon—. Ac edrychwn ar y meinciau draw yno—. Mae'n wych gweld Natasha yma, ond mae'n amlwg bod prinder cynrychiolaeth, prinder amrywiaeth. [Torri ar draws.] Andrew.