Part of the debate – Senedd Cymru am 7:05 pm ar 8 Mehefin 2022.
Nawr, mae'r penderfyniad, fel y dywedais ddoe, yn adlewyrchu pryderon difrifol ac eithriadol iawn am yr arweinyddiaeth, y trefniadau llywodraethu a chynnydd, yn enwedig yng Nglan Clwyd, gan gynnwys y gwasanaeth fasgwlaidd ac yn yr adran achosion brys. A hoffwn ei gwneud yn gwbl glir fod profiadau fel yr un y cyfeirir ato—y Parchedig Jones, er enghraifft—yn gwbl annerbyniol. Mae'r enghraifft a roddwyd gan Gareth—unwaith eto, mae'r holl bethau hyn yn annerbyniol, a dyna pam ein bod yn rhoi'r mesurau hyn ar waith. Mae gennyf bryderon difrifol hefyd am yr honiadau o fwlio ac aflonyddu ymhlith staff a nodwyd gan Siân Gwenllian ac eraill. Nid yw hyn wedi'i anwybyddu wrth ehangu'r ymyrraeth wedi'i thargedu, ac rwyf wedi cyfarwyddo'r bwrdd iechyd i adolygu eu dull o ymgysylltu â staff, er mwyn sicrhau yr eir i'r afael â'r materion hyn fel rhan o'u prosesau uwchgyfeirio presennol ar gyfer ymyrraeth wedi'i thargedu. A Carolyn, rydych chi'n llygad eich lle fod angen i lais y staff gael ei glywed.
Nawr, wrth wneud y penderfyniad hwn, ystyriais a ddylid uwchgyfeirio'r bwrdd iechyd i fesurau arbennig ai peidio. Rwyf wedi penderfynu nad yw mesurau arbennig yn briodol ar hyn o bryd, a'r rheswm am hyn yw bod y bwrdd a'r prif weithredwr wedi tynnu sylw at eu penderfyniad i wneud cynnydd, ac wedi ymrwymo i fynd i'r afael â'n pryderon, ac eisoes wedi dechrau gwneud hynny. Rwyf hefyd yn ymwybodol o'r effaith a gafodd y statws mesurau arbennig yn flaenorol ar allu'r bwrdd iechyd i recriwtio a chadw staff—mater y mae llawer ohonoch wedi tynnu sylw ato heddiw—a phwysigrwydd gallu denu'r bobl iawn i'r sefydliad.
Cafodd mesurau arbennig effaith negyddol ar ddiwylliant y sefydliad, gan eu bod yn dibynnu ar eraill i wneud penderfyniadau allweddol, yn hytrach na bod y bwrdd iechyd yn datblygu eu hatebion eu hunain. Ac er ein bod ni a'r bwrdd iechyd yn cydnabod bod methiannau sylweddol a difrifol yn bodoli, mae'n bwysig meithrin hyder a chefnogi'r sefydliad i fod yn fwy uchelgeisiol, ac i edrych ymlaen at ddyfodol gwell. Mae'n bwysig ein bod yn cefnogi'r bwrdd iechyd i barhau ar ei daith wella, ac i hyrwyddo diwylliant agored, lle mae problemau'n cael eu cydnabod a'u harchwilio, ac rydym am hyrwyddo dysgu. Ni fydd dynodiad mesurau arbennig yn cyflawni hynny. Ond wrth gwrs, os nad ydym yn gweld gwelliant, mae hynny'n dal ar y bwrdd fel opsiwn.
Beth fydd y sbardun ar gyfer hynny? Un enghraifft, er enghraifft, yw methu gweithredu'r cynllun gweithredu ar gyfer y gwasanaeth fasgwlaidd, ac felly, adeiladu ar y rhaglen bresennol ar gyfer ymyrraeth wedi'i thargedu, fel y disgrifiwyd yn fy natganiad ddoe. A Russell, rwy'n dweud wrthych y byddaf yn monitro. Rwy'n monitro'r cynllun gweithredu ar gyfer y gwasanaeth fasgwlaidd yn barod bob pythefnos a byddwn yn edrych am effaith Gwelliant Cymru a'r gwahaniaeth y gall ei wneud i adrannau damweiniau ac achosion brys.
Ac rwyf am fod yn glir nad oes gennyf unrhyw fwriad i ailstrwythuro gwasanaethau ysbytai yng ngogledd Cymru, ac fe ddywedaf wrthych pam. A Ken, fe ofynnoch chi beth fyddai effaith hyn yn y tymor byr. Byddai'n gostus, byddai'n tynnu sylw oddi ar y gwaith sy'n mynd rhagddo ar wella gwasanaethau, ac ni fyddai ynddo'i hun yn mynd i'r afael â'r heriau y mae'r bwrdd iechyd yn eu hwynebu, gan gynnwys y rhestrau aros hir. Mae'n hanfodol ein bod yn cefnogi'r bwrdd iechyd i fwrw ymlaen â thrawsnewid a pheidio â chynnal gwaith ailstrwythuro aflonyddgar sy'n dargyfeirio adnoddau oddi wrth ofal cleifion. Credaf ei bod yn bwysig inni gydnabod ein bod yn gwrando ar leisiau cleifion, ac rwyf hefyd yn cael llawer o negeseuon e-bost, gallaf eich sicrhau, gan bobl yn Betsi, ac nid ydynt yn dweud, 'Ad-drefnwch os gwelwch yn dda', maent yn dweud, 'Rhowch lawdriniaeth clun i mi yn gynt', 'Helpwch fi gyda fy nhriniaeth canser', 'Gwnewch yn siŵr y gallaf weld meddyg teulu yn gyflymach'. Rwy'n credu mai un pwynt yr hoffwn ei wneud, a hynny mewn ymateb i bwynt Ken, yw bod angen mwy o dryloywder ynghylch y gwelliannau sy'n cael eu gwneud ac rwyf eisoes wedi gofyn i'r bwrdd iechyd weithredu ar hynny.