Part of the debate – Senedd Cymru am 5:09 pm ar 14 Mehefin 2022.
Diolch yn fawr, Llywydd, a hoffwn i gynnig y gwelliant yn ffurfiol yn enw fy nghyd-Aelod a'm cyfaill Darren Millar. [Torri ar draws.] Unrhyw bryd.
Yr hyn yr ydym ni’n ei weld yma heddiw, Llywydd, yw comisiwn arall sy'n cael ei sefydlu gan Lywodraeth Cymru i edrych ar fater mae penderfyniad eisoes wedi’i wneud arno. Yr wythnos diwethaf mwy o ASau oedd hynny, a'r wythnos hon mae'n gomisiwn arall. Mae pot mêl Bae Caerdydd wir yn dal i fynd i gyfeillion y Blaid Lafur—[Torri ar draws.] Rydym ni wedi eich clywed chi eisoes, Alun—[Torri ar draws.] Na, dim diolch, Alun. Na, dim diolch, Alun. Rydw i wedi eich clywed chi unwaith yn barod.
Ar ôl edrych y bore yma ar gefndiroedd a ffrydiau cyfryngau cymdeithasol yr unigolion sydd wedi'u penodi i'r pwyllgor, mae'n ymddangos mai dim ond un peth sydd gan nifer ohonyn nhw’n gyffredin: gwrthwynebiad i Lywodraeth y DU. Nid yw'n bwyllgor cytbwys gydag amrywiaeth o safbwyntiau, yn ei hanfod mae'n felin drafod adain chwith sy'n mynd â'i syniadau a'i haelodau'n gadarn o'r tu mewn i swigen Bae Caerdydd, a dylem ni drin y canfyddiadau anochel gyda hynny mewn golwg.
Sylwais y bore yma fod Plaid Cymru wedi trydar, ‘Newyddion yn Torri: grym dros ddarlledu Cymraeg gam yn nes', ond nid yw'n agosach o gwbl. Fel yr ydym ni newydd ei glywed gan Alun Davies a'r Dirprwy Weinidog, rydym ni’n gwybod na fydd y Blaid Lafur yn datganoli'r pŵer hwnnw—newyddion drwg i Blaid Cymru am hynny. Eu maniffesto ar gyfer yr etholiad cyffredinol—[Torri ar draws.] Rydym ni’n gwybod mai Llywodraeth y DU sy'n gyfrifol am y pŵer ar hyn o bryd. Rydym ni’n gwybod bod maniffesto Llafur yn 2019 wedi dweud, a dyfynnaf,
'Bydd llywodraeth Lafur yn sicrhau dyfodol iach i'n holl ddarlledwyr gwasanaeth cyhoeddus, gan gynnwys BBC Alba ac S4C.'
Nid yw hynny'n swnio i mi fel Llywodraeth Lafur a fyddai'n arbennig o awyddus i ddatganoli'r pŵer hwnnw chwaith. Efallai y byddai'n well cynghori'r Blaid Lafur i dreulio ychydig o amser yn cytuno ar safbwynt o fewn eu plaid eu hunain na gwastraffu arian trethdalwyr ar y comisiwn hwn.
Rydym ni’n gwybod bod datganoli darlledu yn syniad gwael. Beth yw'r diben? Beth ydym ni'n ceisio ei drwsio? Nid fy ngeiriau i yw'r rheini, geiriau cyfarwyddwr BBC Cymru, Rhodri Talfan Davies, ydyn nhw wrth drafod darlledu ym mhwyllgor diwylliant y Senedd flaenorol. Dywedodd Phil Henfrey, pennaeth newyddion a rhaglenni ITV Cymru, wrth yr un pwyllgor fod y ddadl am ddatganoli pwerau dros ddarlledu mewn perygl o anwybyddu apêl rhaglennu'r DU i gynulleidfaoedd Cymru.
Clywais yn gynharach heddiw fod y Prif Weinidog, mewn ateb i Adam Price, yn sôn am rinweddau gwrando ar yr arbenigwyr. Nid Llywodraeth Cymru yn gwrando ar yr arbenigwyr ar ddarlledu yw hyn, ond Llywodraeth Cymru sydd ag ymagwedd datganoli nawr a phoeni am y manylion yn ddiweddarach. Ac mae'n wir, oherwydd nid oes ganddyn nhw gynllun ynglŷn â'r hyn y bydden nhw’n ei wneud mewn gwirionedd gyda'r pwerau pe baent yn cael eu datganoli. Ni all fod yn gliriach nag yn y datganiad yr ydym ni newydd ei glywed gan y Dirprwy Weinidog, lle cyfeiriodd at rewi ffi'r drwydded a phreifateiddio Channel 4. Ond does dim byd heddiw i awgrymu y byddai dim ohono'n wahanol pe bai'n cael ei ddatganoli. A fyddai Llywodraeth Cymru yn ceisio gwrthdroi preifateiddio Channel 4? A fyddai'n ceisio cadw trethdalwyr i dalu ffioedd trwydded pan na fyddai gweddill y DU yn gwneud hynny? [Torri ar draws.] Byddai? Wel, mae'n dda gwybod y byddai dinasyddion Cymru—. Wel, mae'n ddiweddariad diddorol gan feinciau cefn y Blaid Lafur i glywed, pe na bai trethdalwyr y DU yn talu ffioedd am drwyddedau, y byddai trethdalwyr Cymru yn dal i wneud hynny pe bai'r pŵer hwnnw'n cael ei ddatganoli. Neu oni fyddai dim ohono'n dwyn ffrwyth a byddem ni'n parhau i wneud yr un pethau gan nad yw Llywodraeth Cymru'n hoffi dim mwy na chronni pwerau a gwneud dim gyda’r pwerau hynny?
Mae darlledu yng Nghymru o dan reolaeth Llywodraeth y DU wedi bod yn llwyddiant. Cymerwch S4C, er enghraifft, gan sicrhau £7.5 miliwn yn ychwanegol gan Lywodraeth y DU i hybu ei hallbwn digidol a chefnogi'r sianel i gyrraedd cynulleidfaoedd ehangach, gan arddangos ein Cymraeg i hyd yn oed mwy o bobl. Mae Papur Gwyn Llywodraeth y DU ar ddiwygiadau darlledu—