Cwestiynau Heb Rybudd gan Arweinwyr y Pleidiau

Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 2:03 pm ar 14 Mehefin 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 2:03, 14 Mehefin 2022

(Cyfieithwyd)

Wel, Llywydd, rwy'n dal i gredu, pe bai Cymru a'r Deyrnas Unedig y tu mewn i'r farchnad sengl, y byddai'r holl rwystrau hynny rhag masnachu yr ydym yn eu gweld yn gwneud cymaint o niwed i ddiwydiant gweithgynhyrchu Cymru ac i amaethyddiaeth Cymru, y byddan nhw yn cael eu dileu. Mae'n ffaith anochel bod ein partneriaid masnachu agosaf a mwyaf yn dal i fod yn yr Undeb Ewropeaidd. Nawr, masnachwch gyda nhw—. Yn unigryw, fel y byddwch yn cofio, nid oedd neb yn gallu dod o hyd i'r un enghraifft o gytundeb a oedd yn rhoi mwy o rwystrau rhag masnachu yn hytrach na cheisio eu dileu. Mae hyn i gyd, Llywydd, bellach o dan fwy byth o straen yn sgil cyhoeddi Bil Protocol Gogledd Iwerddon ddoe, sef Bil y disgrifiodd 52 o'r 90 sedd yng Nghynulliad Gogledd Iwerddon—pleidiau sy'n cynrychioli 52 o'r 90 sedd hynny—yn rhywbeth maen nhw'n ei wrthod yn y termau cryfaf posibl. Dyma y gwnaethon nhw ei ddweud wrth Brif Weinidog y DU:

'Rydym yn gwrthod yn y termau cryfaf posibl ddeddfwriaeth protocol newydd ddi-hid eich Llywodraeth, sy'n mynd yn groes i'r dymuniadau a ddatganwyd, nid yn unig gan y rhan fwyaf o fusnesau, ond y rhan fwyaf o bobl yng Ngogledd Iwerddon.'

Ac eto, er gwaethaf hynny i gyd, ateb Prif Weinidog y DU i'r broblem a greodd ef ei hun—dyma ei brotocol ef y cytunodd arno, a ddisgrifiodd i ni mewn termau mor wych—. Mae bellach yn barod i rwygo hwnnw. Mae Llywodraeth y DU yn cyfaddef, meddai ei hun, ei bod yn torri rhwymedigaethau rhyngwladol. Mae'n niweidio ein statws yng ngweddill y byd. Y newyddion da i'r Senedd hon yw bod Llywodraeth y DU, yn y llythyr a gafodd fy nghyd-Weinidog Vaughan Gething ddoe oddi wrth yr Ysgrifennydd Tramor, yn dweud bod y darpariaethau yn y Bil yn golygu y bydd angen cynnig cydsyniad deddfwriaethol gan y Senedd. Ac ar ôl dweud dim wrthym am y Bil, a dim golwg ymlaen llaw i ni o ran y Bil o gwbl, mae gan y llythyr yr haerllugrwydd i fynd ymlaen i ofyn i'r Gweinidog ymateb yn cadarnhau ein bod yn fodlon cefnogi cynnig cydsyniad deddfwriaethol o flaen y Senedd hon. Wel, bydd cynnig cydsyniad deddfwriaethol o'r fath yn cael ei gyflwyno a bydd yn rhoi cyfle i'r Aelodau yma edrych yn fanylach ar yr achos o dorri cyfraith ryngwladol a'r effaith y bydd yn ei chael yma yng Nghymru o ganlyniad uniongyrchol i'r rhwystrau rhag masnachu y mae bargen y Prif Weinidog wedi eu gorfodi arnom.