4. Datganiad gan y Gweinidog Newid Hinsawdd: Gwastadeddau Gwent / Ardaloedd sy’n Esiampl i Eraill o ran Adfer Natur

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:40 pm ar 14 Mehefin 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Janet Finch-Saunders Janet Finch-Saunders Conservative 3:40, 14 Mehefin 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch, Dirprwy Lywydd, a diolch, Gweinidog, am y datganiad. Rwy'n credu bod un peth y gallwn ni gytuno arno a dyna'r angen i ddiogelu 30 y cant o'n tir a'n môr erbyn 2030. Nawr, fodd bynnag, fel y gwyddoch chi, rwyf i wedi bod yn gofyn, ers mis Hydref, beth yw'r rheswm pam na allwn ni osod y targedau hyn yn y gyfraith. Gwnaethoch chi ymateb i mi bryd hynny, gan ddweud, 'Rwy'n ystyried y rhan y gall deddfwriaeth ei chwarae wrth ategu targedau adfer natur yn ehangach, gan gynnwys y targed 30x30.' Felly, wyth mis yn ddiweddarach, a ydych chi wedi gwneud penderfyniad deddfwriaethol ar y targed 30x30, neu a ydych chi'n mynd i wneud i Gymru aros nes y cewch chi ganlyniad yr ystyriaeth fanwl o fioamrywiaeth?

Rwy'n tybio, i mi, ei bod hi braidd yn rhyfeddol bod y datganiad newydd gael ei wneud ynglŷn â gwastadeddau Gwent yn benodol, oherwydd mae'n rhoi'r argraff i mi eich bod chi'n ystyried y SoDdGA yno gyda mwy o flaenoriaeth a phwysigrwydd na'r rhai ym mhob cwr arall o Gymru. Os na, a fyddwn ni'n gweld datganiadau llafar yn cael eu cyflwyno ar SoDdGA ym mhobman arall yng Nghymru? Beth yw craidd y datganiad hwn, mewn gwirionedd? Ai eich bod chi'n cymryd camau i ymgyrchu ymhellach yn erbyn ffordd liniaru'r M4 ar gyfer Casnewydd? Ac, yng ngoleuni'r penderfyniad i adolygu addasrwydd tir a gafodd ei gaffael ar gyfer ffordd liniaru'r M4, a wnewch chi egluro ai eich uchelgais chi yw gweld y tir yn cael ei rwystro rhag cael ei ddefnyddio ar gyfer priffordd, a datgan—dywedwch chi wrthym ni—faint y mae'r ymgynghorwyr yn cael eu talu am y cynllun gwella strategol?

Fel y gwyddoch chi, mae gweithgor gwastadeddau Gwent eisoes wedi'i greu i archwilio dulliau gwell o ddiogelu gwastadeddau Gwent, wrth gydnabod yr angen i gynnal pwysigrwydd hanesyddol sylweddol yr ardal i Gymru. Mae'r gweithgor yn cynnwys cynrychiolwyr o Lywodraeth Cymru, Cyfoeth Naturiol Cymru a chyrff anllywodraethol amgylcheddol eraill, ac maen nhw wedi cyfarfod chwe gwaith ers ei ffurfio, ond nid ydyn nhw wedi cyhoeddi cynllun gweithredu eto. Ac yn ôl chi, ni fyddai unrhyw gynllun a fyddai'n cael ei ffurfioli o reidrwydd yn cael ei gyhoeddi. Rwy'n tybio fy mod i'n gofyn pam mae hynny'n wir. A sut y gallwn ni ddisgwyl i bobl Cymru ymddiried ynom ni i'w diogelu nhw a'u bywoliaeth, os na fyddwch chi'n ymgynghori a chyfathrebu â nhw ar eich cynllun gweithredu ar gyfer gwastadeddau Gwent? Ar hyn o bryd, Cymru yw'r unig wlad yn y DU nad yw'n cyfrannu data at ddangosydd bioamrywiaeth y DU ar gyflwr ardaloedd neu safleoedd o ddiddordeb gwyddonol arbennig. Felly, o ganlyniad, nid yw 70 y cant o'r 60 asesiad cyflwr nodweddion SoDdGA ar lefelau Gwent yn hysbys. Felly, pam, Gweinidog, y mae Llywodraeth Cymru wedi bod mor anweithgar wrth newid hyn drwy gymryd y cam cyntaf i wella'r broses o gasglu data? A pha sicrwydd y gallwch chi ei roi y bydd y targed o gael 100 y cant o SoDdGA mewn cyflwr ffafriol erbyn 2026 yn cael ei gyflawni? 

Nid fi yn unig sy'n poeni am hyn. Yn wir, mae Cyswllt Amgylchedd Cymru wedi cynhyrchu rhestr wirio ar gyfer adfer natur. Mae'n cynnwys sut y mae angen i Weinidogion fod yn rhan o'r gwaith o ddarparu ymateb cydlynol, yn ogystal â monitro, adolygu ac adrodd yn rheolaidd o gymharu â thargedau. Felly, Gweinidog, a wnewch chi'n amlinellu pa gamau yr ydych chi wedi'u cymryd i gydweithredu â rhanddeiliaid amgylcheddol, fel y caiff unrhyw waith yn y dyfodol ei ddatblygu ar sail grŵp eang a phrofiadol? Ac a allwn ni, os gwelwch yn dda, gael rhywfaint o dryloywder a chaniatáu i unrhyw adroddiadau, unrhyw gynlluniau, gael eu cyhoeddi? Diolch.