Part of 1. Cwestiynau i’r Gweinidog Newid Hinsawdd – Senedd Cymru am 1:40 pm ar 22 Mehefin 2022.
Diolch, Lywydd. Weinidog, mae’n ffaith mai pobl ar yr incwm isaf yng Nghymru sy’n anadlu’r aer mwyaf llygredig. Mae Cyfeillion y Ddaear wedi canfod, yng Nghymru, mai ardaloedd difreintiedig o ran incwm sydd â’r llygredd aer gwaethaf yn anghymesur, a bod pobl o liw 2.5 gwaith yn fwy tebygol o fyw mewn ardal â llygredd gronynnol uchel, a phum gwaith yn fwy tebygol o fyw mewn cymdogaeth sydd wedi'i llygru â nitrogen ocsid. Yn amlwg, mae diffyg camau gweithredu gan Lywodraeth Cymru yn niweidio ein cymunedau du, asiaidd ac ethnig leiafrifol, a’r tlotaf mewn cymdeithas yn fwy na neb. Yn wir, roedd Joseph Carter, sy’n adnabyddus iawn i ni yma yn y Siambr oherwydd y gwaith y mae wedi’i wneud fel cadeirydd Awyr Iach Cymru, yn llygad ei le pan ddywedodd:
'Mae’r gwaith ymchwil newydd hwn yn syfrdanol, ond nid yw’n syndod.'
Roedd hyd yn oed y Prif Weinidog yn gwybod am ddifrifoldeb llygredd aer pan addawodd yn ei faniffesto ar gyfer arweinyddiaeth y Blaid Llafur yn 2018 i ddatblygu Deddf aer glân newydd. Fodd bynnag, Weinidog, dros dair blynedd a hanner yn ddiweddarach, nid oeddech hyd yn oed yn gallu dweud wrth ein pwyllgor newid hinsawdd yr wythnos diwethaf p'un a yw’r ddeddfwriaeth aer glân wedi’i drafftio i’r graddau y gellid ei chyflwyno, pe bai’r Prif Weinidog yn penderfynu gwneud hynny. Nawr, er y byddwn yn falch o wybod a ydych yn cefnogi penderfyniad y Prif Weinidog i ohirio'r ddeddfwriaeth aer glân ai peidio, byddwn yn ddiolchgar hefyd pe gallech egluro pam fod canlyniad ymgynghoriad y Papur Gwyn ar Fil aer glân (Cymru), a ddaeth i ben ar 7 Ebrill, 2021—