8. Dadl y Ceidwadwyr Cymreig: Y rhwydwaith trafnidiaeth

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:23 pm ar 22 Mehefin 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Natasha Asghar Natasha Asghar Conservative 4:23, 22 Mehefin 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr am hynny, Russ. Roedd nifer y teithiau bws, fel y soniais, yn gostwng hyd yn oed cyn COVID. Yn 2016-17, cafwyd 100 miliwn o deithiau bws, ffigur a ddisgynnodd i 89 miliwn yn 2019-20. Rydym wedi cael dadleuon a chwestiynau di-rif yn y Siambr, ac mae'n amlwg fod llawer o wasanaethau bysiau heb ailddechrau ers y pandemig, gan adael trigolion wedi'u hynysu yn eu cymunedau, a llawer ohonynt ymhlith y categorïau mwyaf agored i niwed, gan gynnwys yr henoed, pobl anabl a phobl â salwch hirdymor. Mae Age Cymru wedi galw am well integreiddio rhwng trafnidiaeth a gwasanaethau allweddol, yn ogystal â goleuo, seddi a chysgodfannau gwell i deithwyr. Ac a dweud y gwir, rwyf eisiau'r pethau hynny, ac rwy'n siŵr bod pob un ohonoch eu heisiau hefyd. Rwy'n croesawu'r ffaith bod Llywodraeth Cymru o'r diwedd wedi cydnabod pwysigrwydd gwasanaethau bysiau ar ôl blynyddoedd o danariannu cronig. Fel y dywedodd un gweithredwr bysiau wrthyf yn ddiweddar, nid oes ganddynt broblem o ran masnachfreinio; y diffyg cyllid sy'n eu siomi. Edrychaf ymlaen yn fawr at weld cynigion manwl i gefnogi gwasanaethau bysiau yn y ddeddfwriaeth sydd ar y ffordd, ac rwy'n awyddus i weld sut y bydd Llywodraeth Cymru yn helpu ardaloedd gwledig i allu fforddio bysiau ecogyfeillgar yn benodol.

Nid yw'n rhoi unrhyw bleser imi ddweud bod lefel anfodlonrwydd cwsmeriaid â gwasanaeth rheilffordd Cymru yn uwch nag unman arall ym Mhrydain. Dangosodd arolwg barn gan YouGov fis Tachwedd diwethaf fod 22 y cant o bobl yng Nghymru yn credu bod eu gwasanaeth rheilffordd lleol yn wael, gyda dim ond 41 y cant yn dweud ei fod yn dda. Mae gorlenwi ar drenau wedi bod yn broblem ers cryn dipyn o amser, yn enwedig pan fo digwyddiadau mawr yn cael eu cynnal yng Nghaerdydd, fel y gwelsom ychydig wythnosau'n ôl gyda chyngherddau Ed Sheeran a Tom Jones. Mae dros 11,000 o wasanaethau wedi'u canslo gan Trafnidiaeth Cymru dros y tair blynedd diwethaf, ac mae oedran cyfartalog cerbydau trenau bron ddwywaith yn fwy na chyfartaledd Prydain. Nid oes ryfedd, felly, fod Trafnidiaeth Cymru wedi gorfod talu mwy na £2 filiwn mewn iawndal i gwsmeriaid rheilffyrdd ers 2018.

Rwyf wedi treulio llawer o sesiynau yn y Siambr yn sôn am Faes Awyr Caerdydd, sydd, ac a fydd bob amser, yn ddim mwy na phrosiect porthi balchder i Lywodraeth Cymru. Gallwch ddangos llawer o gyfrifon cymhleth a ffigurau amrywiol i mi yn fy nghyfarfodydd Pwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus a Gweinyddiaeth Gyhoeddus, ond fel gwleidydd sy'n hoffi siarad yn blwmp ac yn blaen, byddaf yn parhau i wyntyllu fy mhryderon yn ei gylch a'i ddyfodol hefyd.

Lywydd, boed yn wasanaeth rheilffordd, boed yn wasanaeth ffordd, neu wasanaeth awyr neu fws, mae 23 mlynedd o gamreoli ac esgeulustod dan reolaeth Llafur Cymru wedi gadael i'n gwasanaeth trafnidiaeth a'n seilwaith ddadfeilio. Mae methiant i ddarparu system drafnidiaeth gadarn sy'n addas i'r diben yn niweidio'r economi'n ddifrifol ac yn achosi gofid a rhwystredigaeth gyson i deithwyr a busnesau fel ei gilydd. Mae angen i'r Blaid Lafur yma yng Nghymru ddeffro, gweld y realiti a rhoi camau ar waith i ddarparu'r system drafnidiaeth ar gyfer yr unfed ganrif ar hugain y mae Cymru ei hangen yn ddirfawr ac y mae pobl ledled Cymru ei heisiau ac yn ei haeddu.