Part of the debate – Senedd Cymru am 5:12 pm ar 28 Mehefin 2022.
Diolch am eich datganiad ar yr Haf o Hwyl 2022 y prynhawn yma, Dirprwy Weinidog. Rwy'n croesawu mesurau sy'n cefnogi lles ein plant a'n pobl ifanc yma yng Nghymru, yn enwedig gan annog mwy o bobl i gymryd rhan mewn gweithgareddau hamdden a chwaraeon, gan gael plant allan o'r tŷ yn ystod misoedd yr haf i wella eu lles corfforol a meddyliol. Ond mae angen i ni sicrhau, pa le bynnag y mae plentyn yn byw yng Nghymru, nad yw ei fynediad i'r darpariaethau hyn yn destun loteri cod post. Gwnaethoch chi nodi fod dros 67,000 o bobl ifanc wedi cymryd rhan yn yr Haf o Hwyl y llynedd, a hoffwn i wybod sut y daeth Llywodraeth Cymru i'r cyfanswm hwn a sut y cafodd nifer y cyfranogwyr y gwnaeth y rhaglen hon eu cyrraedd eu cofnodi. O ystyried bod y darpariaethau wedi'u gweithredu gan bob un o'r 22 awdurdod lleol, nododd y rhan fwyaf o'r awdurdodau hyn, yn ôl y crynodeb gwerthuso ar gynllun 2021, fod cyllid yn cynnig ychwanegedd at ddarpariaeth busnes fel arfer, sy'n golygu bod yr arian y gwnaeth Llywodraeth Cymru ei gynnig ar gyfer yr Haf o Hwyl yn yr achosion hyn ond yn darparu cymorth ariannol ychwanegol i raglenni haf lleol sydd eisoes wedi'u cynllunio neu eu trefnu.
Rhan o'r loteri cod post ar y cynllun hwn yw sut y strwythurodd yr awdurdodau lleol neu'r grwpiau trydydd parti eu model darparu'r Haf o Hwyl, gyda thri dewis ar gael yn ôl pob tebyg—cyfuniad o ddarpariaethau mynediad agored a darpariaethau wedi'u targedu, sy'n fodel 1; rhaglen mynediad agored i bawb, model 2; neu raglen o ddigwyddiadau wedi'i thargedu'n llwyr, model 3—gyda'r adroddiad gwerthuso yn nodi bod dull gweithredu'r awdurdod yn dibynnu ar ddehongliad lleol o'r canllawiau, gallu'r tîm ac a oedd ganddyn nhw gynnig haf ar hyn o bryd i'w ddatblygu. Felly, mewn rhai ardaloedd yng Nghymru, gallai pob plentyn yn yr ardal fynychu'r digwyddiadau a'r gweithgareddau hyn, ac yna, mewn rhannau eraill, roedden nhw ar gyfer rhai dethol yn unig. Felly, Dirprwy Weinidog, a ydych chi'n credu bod hynny'n ffordd deg o weithredu'r rhaglen? A gan siarad am degwch, sut y bydd y £7 miliwn hwn yn cael ei ddosbarthu ar draws y 22 awdurdod lleol, a pha gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i sicrhau ansawdd y ddarpariaeth ar ôl i'r arian gael ei roi?
Cafodd y sicrwydd ansawdd hwn ei nodi fel un o argymhellion y gwerthusiad, ynghyd â her allweddol yn cael ei chodi ynghylch amser mor fyr rhwng y cyhoeddiad am gyllid a dyddiad dechrau'r rhaglen yn 2021. O ganlyniad, dechreuodd y rhan fwyaf o awdurdodau lleol gyflawni ddiwedd mis Gorffennaf yn hytrach na dyddiad dechrau'r prosiect, sef 1 Gorffennaf, ar ddechrau'r mis. Felly, sut y mae Llywodraeth Cymru yn mynd i osgoi oedi o'r fath gyda chynlluniau yn y dyfodol? Ac i gloi, hoffwn i godi mai dim ond 7 y cant o'r cyfranogwyr y llynedd oedd rhwng 16 a 25 oed, dim ond 5 y cant oedd ag anghenion dysgu ychwanegol, ac roedd pobl anabl yn cyfrif am 3 y cant o'r rhai a fynychodd. Felly, beth mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i gynyddu cyrhaeddiad y rhaglen i'r cynulleidfaoedd hyn ac annog cynwysoldeb yn y digwyddiadau hyn? Diolch.