Part of the debate – Senedd Cymru am 5:19 pm ar 28 Mehefin 2022.
Hoffwn innau hefyd groesawu hyn yn fawr iawn. Nid wyf yn credu ein bod yn siarad am ddigon o hwyl yn y Senedd hon weithiau, ac mae'n dda gweld y pwyslais hwnnw ar blant a phobl ifanc sydd angen gallu mwynhau, yn ogystal â dysgu, a chael eu cefnogi.
Mae fy mhryder yn debyg iawn i bryder Gareth Davies o ran, ie, y bydd rhywbeth at ddant pawb, ond a all pawb ei gyrraedd? Rwy'n derbyn y bu'n rhaid sefydlu'r llynedd yn gyflym, ond rwy'n pryderu nad yw'r canllawiau'n ddigon rhagnodol o hyd i sicrhau y bydd pob plentyn a pherson ifanc yn gallu mynd iddyn nhw a chael budd ohonyn nhw. Roeddwn i'n arbennig o bryderus yn y datganiad eich bod wedi cyfeirio at y ffaith y gellir defnyddio cyllid hefyd i dalu am rai costau trafnidiaeth. Efallai eich bod wedi fy nghlywed yn codi gyda'r Prif Weinidog yn gynharach y ffaith bod costau cludiant i'r ysgol a thrafnidiaeth gyhoeddus eisoes yn rhwystr i ddisgyblion sy'n defnyddio'r ysgol. Felly, mae hyn eisoes yn rhywbeth y gwyddom ei fod yn rhwystr i gyrraedd yr ysgol yn unig, heb sôn am weithgareddau allgyrsiol, lle mae'n bosibl bod gennych fwy nag un plentyn i geisio cyrraedd gweithgareddau a lleoliadau o'r fath. Tybed sut y byddwn ni'n fwy rhagnodol a thargedu yn fwy i sicrhau y bydd y plant a'r bobl ifanc hynny a gollodd y cyfleoedd hynny i gymryd rhan mewn rhaglenni y llynedd yn cael eu targedu y tro hwn, a pha wersi a ddysgwyd gan awdurdodau lleol drwy'r asesiad annibynnol, oherwydd mae'n amlwg iddo ddod yn amlwg yn yr asesiad hwnnw bod uwch randdeiliaid ac arweinwyr awdurdodau lleol wedi tynnu sylw at bwysigrwydd hynny, ond bod pryder bod risg, pe na baen nhw'n gallu cadw cyllid ar gyfer trafnidiaeth, na fyddai teuluoedd incwm isel yn cael mynediad at hyn o hyd. Roedd pawb yn canu clodydd y rhaglen honno; nid yw'n ymwneud â'r ansawdd, ond mae'n ymwneud â'r mynediad hwnnw.
Un pryder penodol hefyd, fel y soniodd Gareth Davies, oedd nad oedd yr holl ddarpariaeth yn addas ar gyfer plant ag anableddau ac anghenion ychwanegol, ac mae'n amlwg bod cludiant eithaf arbenigol ar gael i blant a allai fod ag anghenion mynediad corfforol ac yn y blaen i gyrraedd lleoliadau ysgol ac yn y blaen, ond nid oedd hyn ar gael ar gyfer y rhaglenni hyn. Felly, sut ydym ni'n mynd i sicrhau bod plant ag anableddau ac anghenion ychwanegol yn gallu cael eu cynnwys yn y ddarpariaeth hon?
Yn amlwg, roedd cynnwys darpariaeth cyfrwng Cymraeg hefyd wedi'i nodi yng nghanllawiau'r rhaglen, ac eto nododd rhai arweinwyr awdurdodau lleol ddiffyg darparwyr lleol â sgiliau Cymraeg a diddordeb cyfyngedig ymhlith plant, pobl ifanc a theuluoedd am ddarpariaeth Gymraeg. Hefyd, fel y gwyddoch chi'n iawn, mae plant a phobl ifanc yn aml yn gorfod teithio ymhellach ar gyfer addysg cyfrwng Cymraeg mewn rhai rhannau o Gymru, sy'n golygu nad oes trafnidiaeth gyhoeddus hygyrch na llwybr cerdded, felly sut ydym ni'n mynd i sicrhau bod cyfle hefyd i blant a phobl ifanc gymryd rhan yn y Gymraeg?
Felly, fel y dywedais i, rwy'n ei groesawu'n fawr; nid yw'n ddim byd negyddol, ond rwy'n bryderus a hoffwn ailadrodd—. Ymwelais â banc bwyd y Rhondda yn ddiweddar, a gwnaethon nhw fynegi eu pryder wrthyf fod penaethiaid wedi rhannu mai eu pryder mwyaf am raglenni y llynedd oedd nad oedd y plant mwyaf agored i niwed a fyddai'n elwa fwyaf yn gallu cyrraedd y lleoedd hynny. Rwy'n poeni y bydd peidio â'i wneud yn ofyniad neu fynd i'r afael â mater trafnidiaeth yn golygu y bydd yr un plant a phobl ifanc yn colli allan eto.
Yn olaf, os caf i, hefyd yn yr ymchwil, yn y dadansoddiad manwl, soniodd fod targedu'r rhai 16 oed a hŷn yn arbennig o heriol a'u bod yn anos eu cyrraedd ac i ymgysylltu â nhw. Roedd yr awgrymiadau'n cynnwys cynnal gweithgareddau prynhawn neu gyda'r nos neu waith ieuenctid, cynnig cyfleoedd gwirfoddoli, mentora a phrofiad gwaith. A yw rhai o'r awgrymiadau hyn wedi'u cynnwys yng nghynlluniau Haf o Hwyl? Diolch yn fawr iawn.