Yn sicr, Sam, a chredaf fod hwnnw'n bwynt allweddol. Ac mae mwy na thri math o ddiabetes hefyd. Credaf fod hynny'n rhywbeth y mae angen i lawer o bobl ei ddeall, fod mathau eraill yn bodoli. A gorau po fwyaf y gallwn ei wneud i godi ymwybyddiaeth o'r rheini a'r symptomau. 

Felly, gyda math 1, anogir rhieni i gadw llygad am bedwar peth: syched, blinder, colli pwysau a'r angen i fynd i'r toiled yn amlach. Os bydd rhieni'n sylwi ar unrhyw un o'r symptomau allweddol, mae angen iddynt wneud apwyntiad brys i weld meddyg teulu, neu gysylltu â'u gwasanaeth y tu allan i oriau. Ar gyfer math 2, dywed Frances Rees, sy'n arweinydd tîm diabetes gofal sylfaenol ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan, fod cydnabod symptomau diabetes yn chwarae rhan sylweddol wrth atal cymhlethdodau rhag datblygu. Gorau po gyntaf y cânt eu nodi. Rwy'n falch fod byrddau iechyd yn ceisio cyfleu'r neges hon, ond gellir gwneud mwy bob amser, a gall Llywodraeth Cymru chwarae rhan allweddol yn hyn o beth, oherwydd, i lawer, ceir canfyddiad ffug o hyd mai dim ond os ydych yn oedrannus neu dros bwysau y byddwch mewn perygl o gael diabetes. 

Yn ogystal ag ymwybyddiaeth, hoffwn ganolbwyntio hefyd ar sut y gall Cymru wella'r cymorth seicolegol a gynigir i'r rhai sy'n cael diagnosis. O ystyried y beichiau ychwanegol y mae pobl sy'n byw gyda diabetes yn eu hwynebu drwy gydol eu hoes, yr effeithiau negyddol y mae'r beichiau hyn yn eu cael ar iechyd seicolegol a'r cymhlethdodau y gall diabetes eu hychwanegu at faterion seicolegol a gwybyddol, mae'n amlwg y dylai cymorth a thriniaeth seicolegol arbenigol fod ar gael i bawb sydd ei angen.

Yn ddiweddar, cynhyrchodd yr ysbrydoledig Dr Rose Stewart, seicolegydd clinigol ymgynghorol ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr a hyrwyddwr Diabetes UK, gynllun gweithredu sy'n seiliedig ar werthoedd ar gyfer seicoleg diabetes yng Nghymru o'r enw 'From Missing to Mainstream', a dywedodd nifer o bethau yn y cynllun hwnnw sydd, yn fy marn i, yn berthnasol iawn i'r ddadl heddiw. Mae'r cynllun gweithredu eisiau sicrhau bod seicoleg diabetes yn dod yn fater prif ffrwd, wedi'i wreiddio mewn gofal rheolaidd, yn hygyrch ac yn hyblyg, fel bod pobl sy'n byw gyda diabetes yn teimlo eu bod yn cael eu cefnogi i reoli eu cyflwr, lle bynnag y maent yn byw.