16. Dadl: Cyllideb Atodol Gyntaf 2022-23

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:37 pm ar 12 Gorffennaf 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rebecca Evans Rebecca Evans Labour 6:37, 12 Gorffennaf 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch. Fel y mae nifer o gyd-Aelodau wedi sylwi y prynhawn yma, mae'r gyllideb atodol hon yn mynd â ni'n ôl at y math o gyllidebau atodol yr arferem ni eu hadnabod cyn y pandemig, yn yr ystyr bod symudiadau bach iawn, dyraniadau bach, a'i fod yn dechnegol ei natur yn bennaf. Felly, nid yw llawer o'r hyn yr ydym ni wedi'i glywed y prynhawn yma a llawer o'r hyn y byddaf i'n ymateb iddo yn ymwneud yn benodol â'r gyllideb atodol, ond credaf ei bod yn gyfle pwysig i gofnodi rhai o'r materion pwysig a thyngedfennol hyn. Mae nifer o gyd-Aelodau wedi cyfeirio at chwyddiant ac wedi gofyn sut mae hyn yn effeithio ar gynlluniau Llywodraeth Cymru ac amlinellodd Rhianon Passmore sut mae ein cyllideb bellach yn werth mwy na £600 miliwn yn llai nag a ragwelwyd gennym ni wrth lunio ein cynlluniau gwariant yn 2021. Rydym yn asesu'n gyson y tueddiadau macroeconomaidd ehangach a'u heffaith ar Gymru, ond, o gofio mai dim ond yn ddiweddar yr ydym ni wedi cytuno ar y cynlluniau gwariant aml-flwyddyn hyd at 2025, nid ydym yn cynnig adolygiad sylfaenol o'r cynlluniau hyn ar hyn o bryd, ond yr hyn yr ydym ni yn ei wneud yw deall effaith chwyddiant ar y cynlluniau hynny'n well, a chredaf fod Mike Hedges yn llygad ei le yn yr ystyr y bydd yn anochel, Credaf y bydd yn arwain at rai penderfyniadau anodd ynghylch sut yr ydym yn proffilio rhai o'n buddsoddiadau cyfalaf, yn enwedig, ond gwn y bydd fy nghyd-Aelodau'n ystyried hynny wrth inni ddechrau ar ein cyfnod cyllideb nesaf, ac rydym yn gwneud llawer o waith ar hynny yn ystod yr haf.

Roedd rhai cwestiynau am gyflogau'r sector cyhoeddus, ac, wrth gwrs, mae'n fater hynod o bwysig. Mae'r ffigurau diweddaraf gan y Swyddfa Ystadegau Gwladol yn awgrymu bod cyflogau'r sector cyhoeddus yn codi tua 1.5 y cant dros gyfnod o dri mis, 8 y cant yn y sector preifat, a dyna'r bwlch mwyaf yr ydym ni wedi'i weld o ran twf cyflog rhwng y sector cyhoeddus a'r sector preifat, ac, yn anochel, mae hynny'n mynd i gael effaith, meddyliwch, ar ddarparu gwasanaethau pan fydd pobl yn edrych i'r sector preifat am gyflogaeth wahanol bosibl. Felly, mae arnom angen i Lywodraeth y DU gamu i'r adwy i'r gofod hwn ac ymrwymo i ddarparu codiad cyflog teilwng i bobl sy'n gweithio yn y sector cyhoeddus i gydnabod y gwaith y maent wedi bod yn ei wneud dros y blynyddoedd diwethaf ac i gydnabod gwerth gwasanaethau cyhoeddus.

Mae sawl cyd-Aelod wedi cyfeirio at y cyllid sydd o fewn y gyllideb atodol ar gyfer Wcráin ac, fel y gofynnodd y pwyllgor, fod Llywodraeth Cymru yn ymdrechu i bwyso ar Lywodraeth y DU am eglurder ar flynyddoedd 2 a 3. Ar hyn o bryd, dim ond yr eglurder hwnnw sydd gennym ni o ran y flwyddyn gyntaf o gyllid i bobl sy'n dod o Wcráin, a dim byd o gwbl ynghylch blynyddoedd dau a thri. A fy mhryder i yw y bydd Llywodraeth y DU yn cymryd yn ganiataol, oherwydd bod pobl yn gymwys i gael cymorth drwy fudd-daliadau, eu bod yn gymwys i weithio, na fydd angen cymorth pellach arnynt, ac na fydd angen cymorth pellach ar lywodraeth leol i gefnogi'r unigolion hynny. Ond byddaf yn sicr yn parhau i ddwyn sylw Trysorlys y DU at y pwyntiau hyn—pwyntiau yr wyf eisoes wedi'u gwneud o ran Wcráin gyda'r CST mewn cyfarfod pedrochrog y Gweinidogion cyllid yn ddiweddar. Ac roeddwn hefyd yn pwyso ar y pwynt bod angen i'r cynllun teuluol gael tegwch â'r cynllun Cartrefi i Wcráin, oherwydd mae gwahaniaeth rhwng y ddau gynllun hynny a'r cyllid a'r gefnogaeth y mae'r aelwydydd sy'n darparu'n garedig eu cartrefi i deulu neu ddieithriaid eu derbyn. Felly, mae hwnnw'n faes arall sy'n peri pryder.

Cytunaf yn llwyr â'r cyd-Aelodau hynny sydd wedi amlinellu na ddylid gwario cyllidebau datganoledig ar feysydd nad ydynt wedi'u datganoli. Wrth gwrs, mae arnom ni eisiau cefnogi Wcráin, ond mater i Lywodraeth y DU yw gweithredu yn y meysydd hyn nad ydynt wedi'u datganoli. Ac rwyf yn poeni ei fod yn gosod cynsail, oherwydd mae'r sefyllfa'n mynd ymlaen yn hirach nag a ragwelwyd efallai, felly efallai mai Llywodraeth y DU a ddaw atom ni eto ar gyfer y cyllid pellach hwn. Rwy'n gallu gweld bod fy amser ar ben. Gallwn i siarad drwy'r dydd am y gyllideb atodol a'r craffu, ond nid wyf yn credu y gwnaf, a fe wnaf arbed fy nghyd-Aelodau rhag hynny. Ond ymatebaf i bob un o'r 12 o argymhellion gan y Pwyllgor Cyllid.