Part of the debate – Senedd Cymru am 4:32 pm ar 12 Gorffennaf 2022.
Byddaf yn cyfeirio'r Aelodau at fy ffurflen datgan buddiant fy hun o ran perchnogaeth eiddo. Diolch.
Fe wnaf i ddechrau drwy gyfeirio at ddarpariaethau sylfaenol tenantiaethau cymdeithasau tai. Nawr, er fy mod yn nodi nad oedd unrhyw faterion o ddiddordeb arbennig i'r Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a’r Cyfansoddiad, rydw i’n eithaf siomedig na fu llawer o ymgynghori â'n cymdeithasau tai gwerthfawr. Ar y naill law, rydw i’n cydnabod mai dim ond gwelliannau technegol canlyniadol yw'r rhain, ond byddan nhw'n cael effaith uniongyrchol ar gymdeithasau tai.
Fodd bynnag, bydd y Gweinidog yn falch o glywed nad ydym yn gwrthwynebu is-adran 2A. Byddwn yn ymatal ar y rhain. Yn wir, rwy’n credu ei bod yn rhesymol disgwyl, pan fo tenantiaeth cymdeithas tai yn gontract safonol diogel neu gyfnodol, y gellir cynyddu'r rhent sy'n daladwy i'r landlord o ddechrau unrhyw gyfnod rhentu drwy hysbysiad ysgrifenedig sy'n nodi'r dyddiad heb fod yn hwyrach na phedair wythnos.
Ni allaf weld sut mae is-adran 2B yn deg. Os edrychwn ni ar eiddo cymdeithasau tai, yn fy etholaeth i, yn Aberconwy, mae gan Cartrefi Conwy bortffolio eang ei gwmpas, ond mae rhai fflatiau a thai yn union yr un fath. Felly, er fy mod i’n cydnabod mai dim ond dros dro y byddai effaith is-adran 2B, sy'n golygu nad yw hysbysiad o gynnydd yn dod i rym os bydd deiliad y contract, cyn y dyddiad a bennir yn yr hysbysiad, yn rhoi hysbysiad i ddod â'r contract i ben, pe bai'r tenant yn dal i fod yn preswylio am gyfnod ar ôl y dyddiad y dylai'r rhent fod wedi cynyddu, Rwy’n credu, ar bwynt o degwch, y dylai'r tenant barhau i fod yn atebol am y rhent uwch, neu byddwch chi’n cael y bobl sy'n aros ymlaen yn talu mwy o rent nag unrhyw un sy'n rhoi eu rhybudd. Felly, o gofio bod elfennau o'r tenantiaethau cymdeithasau tai rydw i’n cytuno â nhw ac yn anghytuno â nhw, byddwn yn ymatal ar y rheoliadau hyn heddiw.
Gan droi at y ddau reoliad arall, diwygiad a diwygiad i Atodlen 12, rydw i’n pryderu am y diwygiad i Atodlen 8A. Mae Atodlen 8A yn rhestru'r mathau hynny o gontractau safonol y gellir eu terfynu gyda dau fis o rybudd o dan hysbysiad neu gymal terfynu landlord, yn hytrach na'r cyfnod rhybudd o chwe mis sy'n gymwys mewn perthynas â phob contract meddiannaeth safonol arall. Rwy’n credu mewn gwirionedd y dylai landlordiaid allu dod â chontractau meddiannaeth safonol i ben o fewn dau fis, nid chwech, felly ni allwn gefnogi'r diwygiad i Atodlen 8A. Felly, byddwn yn pleidleisio yn erbyn, ond rwy’n credu mewn gwirionedd fod angen dybryd arnoch chi, Gweinidog, i fod yn ehangach efallai—.
Byddaf yn cydnabod i ni gael cyfarfod da iawn yr wythnos diwethaf gyda Propertymark ac asiantau eraill, ond mae gennym ni rai landlordiaid sector preifat gwerthfawr iawn, landlordiaid tai cymdeithasol cofrestredig, sy'n darparu eiddo, a'r peth olaf rydw i am ei weld yw pobl yn fy etholaeth i a ledled Cymru ar eu colled oherwydd bod landlordiaid preifat yn penderfynu mynd i sector gwyliau mwy proffidiol, colli allan a mynd i lety dros dro. Mae gennym ni ormod o lawer o bobl yn awr mewn llety dros dro, ac nid am ychydig wythnosau'n unig, ond am rai misoedd, ac mae gwthio pobl allan o'r sector rhentu yn mynd i wneud pethau'n waeth. Fe wnes i siarad â rhanddeiliad heddiw, hyd yn oed, gyda 250 o eiddo yng Nghymru, 100 yn Lloegr, sydd bellach yn ystyried cael gwared ar y portffolio yng Nghymru a symud drosodd i Loegr, oherwydd mae'n gweld bod y rheoliadau yng Nghymru bellach mor drwm fel ei fod yn—. Gallant ei wneud mewn mannau eraill yn y DU a darparu tai o ansawdd da.
Felly, nodir yn un o'r memoranda esboniadol:
'Oherwydd natur dechnegol y ddau OS hyn a'r ffaith nad oes yr un o'r gwelliannau a gynhwysir ynddynt yn gwneud newid sylweddol i’r safbwyntiau polisi a nodir yn y ddeddfwriaeth sylfaenol, nid oes ymgynghoriad ffurfiol wedi'i gynnal.'
Ac mae hynny'n fy mhoeni i: nid oes ymgynghoriad ffurfiol wedi'i gynnal. Fodd bynnag, mae'n mynd ymlaen i egluro:
'Mae trafodaethau manwl wedi'u cynnal gyda rhanddeiliaid perthnasol i archwilio'r materion hyn ac maent wedi llywio'r gwaith o ddatblygu'r gwelliannau.'
Felly, Gweinidog, a wnewch chi roi gwybod i ni yma heddiw pwy rydych chi wedi ymgysylltu â nhw ac a ydych chi’n credu bod angen mwy o ymgysylltu ar draws y sector ehangach? Y diffyg tryloywder hwn rydw i’n pryderu amdano, yw bod trafodaethau manwl wedi'u cynnal gyda rhai rhanddeiliaid a ddewiswyd ac maen nhw'n amlwg wedi helpu i ddylanwadu ar y rheoliadau. Byddai'n braf datod hynny ychydig a darganfod pam na fu ymgynghori ffurfiol. Rhaid i ni weld tryloywder llwyr yn y diwydiant hwn o ran pa randdeiliaid y gwnaethoch chi eu cyfarfod. A ydych chi wedi gwneud hynny ar sail Cymru gyfan? Oherwydd, yn amlwg, fel Aelod o'r gogledd—.
Felly, Gweinidog, diolch i chi am gyflwyno'r rheoliadau hyn, ond byddwn yn ymatal ar eitem 6 ac yn pleidleisio yn erbyn eitemau 8 a 9. Diolch.