Daw'r drafodaeth hon ar adeg pan fo'r argyfwng tai yn gwaethygu, o ddydd i ddydd. Mae rhentwyr a landlordiaid fel ei gilydd yn poeni am yr argyfwng cynyddol hwn, gyda landlordiaid yn ofni y bydd llawer yn gwerthu ac yn rhoi'r gorau i rentu cartrefi oherwydd y rheoliadau newydd, a thenantiaid sy'n wynebu'r bygythiad o gael eu troi allan. Felly, gadewch i ni feddwl o ddifrif am hyn.

Ar hyn o bryd, gellir symud tua 500 o bobl y mis i lety parhaol. Gyda ffoaduriaid o Wcráin hefyd, mae tua 10,000 o bobl yn ceisio dod o hyd i gartref parhaol mewn llety dros dro ar hyn o bryd. Yn wir, awgrymodd ymchwil gan Sefydliad Bevan yn ddiweddar fod nifer cynyddol o bobl yng Nghymru mewn perygl o fod yn ddigartref oherwydd prinder tai fforddiadwy. Dangosodd data a gasglwyd o 1,775 o hysbysebion rhent ledled Cymru mai dim ond 24, neu ddim ond 1.4 y cant, oedd am bris a gwmpaswyd yn llawn gan y lwfans tai. Credwyd fod 130,000 o landlordiaid yn flaenorol, ond er gwaethaf ymateb y Prif Weinidog yn gynharach i gwestiwn heddiw, dywed Rhentu Doeth Cymru mai dim ond 90,000 yw'r ffigur go iawn. Mae'r sector rhentu preifat mor wael, mae nifer yr eiddo sydd ar gael yn gostwng drwy'r amser. Dyna un o'r rhesymau pam ein bod yn gweld rhenti'n codi cymaint; y cyflenwad a'r galw sy'n gyfrifol am hyn.

Mae taith y Ddeddf rhentu cartrefi drwy'r Senedd wedi'i profi oedi ar ôl oedi, tra bod rhentwyr wedi cael eu gadael i ofalu amdanyn nhw eu hunain mewn hinsawdd sy'n fwyfwy gelyniaethus. Mewn ymateb i'r oedi cyn gweithredu, dywedodd Shelter Cymru fod yr oedi wedi bod yn syndod mawr gyda throi allan heb fai yn dyblu dros y 12 mis diwethaf, yn bennaf oherwydd gwerthiant tai. Yn hyn o beth, gallai'r cyfuniad gwenwynig o swigen prisiau tai yn y DU a rheolau mawr fod yn ysgogiad ychwanegol i rai landlordiaid sydd eisoes yn ystyried gadael y maes, dyma beth sy’n cael ei ddweud wrthym ni.

Er y byddwn ni’n pleidleisio o blaid y rheoliadau heddiw, oherwydd rydym ni’n sicr yn cefnogi'r Ddeddf ac am ei gweld yn cael ei gweithredu'n llwyddiannus, mae angen i ni hefyd fod yn glir nad yw'r Ddeddf yn mynd yn ddigon pell. Rydym ni’n croesawu'r ymrwymiadau mewn perthynas â thai yn y cytundeb cydweithredu ac yn benderfynol o gydweithio i ddarparu ar gyfer tenantiaid ledled Cymru. Rydym ni’n symud, er yn araf, i'r cyfeiriad iawn yng Nghymru, a mater i'r Llywodraeth yw sicrhau bod cymorth yn cyrraedd y rheini sydd ei angen fwyaf cyn gynted ag y bo modd.

Mae angen i Lywodraeth Cymru ymchwilio i wahardd gofynion enfawr ar gyfer rhentwyr, megis blaendaliadau enfawr, neu'r angen am warantwyr cyfoethog, sy'n eu hatal rhag sicrhau llety. Yn ogystal â hyn, dylai'r Llywodraeth helpu i sefydlu undebau tenantiaeth ar gyfer gwybodaeth a chymorth i helpu rhentwyr, gan alluogi pobl i wybod eu hawliau a chael gafael arnynt. Yn bennaf oll, mae angen i Lywodraeth Cymru fynd i'r afael â materion cyflenwi a fforddiadwyedd. Mae angen i ni adeiladu degau o filoedd o gartrefi cymdeithasol. Er bod gwaith hanfodol ar y gweill i reoleiddio lefelau ffosffad mewn afonydd, un canlyniad anfwriadol yw ei fod i bob pwrpas wedi dod â datblygiadau tai cymdeithasol i stop mewn ardaloedd sy’n cael eu heffeithio.

Nid yw 25 o gynlluniau tai cymdeithasol a gynlluniwyd i ddarparu cyfanswm o 666 o gartrefi yn mynd rhagddynt. Dylent fod wedi cymryd rhwng 12 a 24 mis i'w cwblhau, ond erbyn hyn mae rhai cymdeithasau tai yn rhagweld y bydd y datblygiadau'n cymryd tair i bedair gwaith cyhyd. Rhybuddiodd rhai cymdeithasau tai ei bod yn bosibl y bydd yn rhaid rhoi'r gorau i'r cynlluniau gyda'i gilydd. Wrth i gostau barhau i gynyddu yn ystod y cyfnod oedi, gall rhai cynlluniau fod yn anymarferol. Ar draws y cynlluniau hyn, mae cyfanswm o £22 miliwn naill ai eisoes wedi'i wario neu mewn perygl. Mewn un gymdeithas dai yn unig, mae'n debygol iawn y bydd y cynllun cyntaf yn cael ei erthylu yn y flwyddyn ariannol hon gyda gwariant o bron i £50,000.

Mewn ymateb i'r ddadl hon, dylai'r Gweinidog egluro sut mae'r Llywodraeth yn ceisio rhoi terfyn ar y sefyllfa hon a chyflawni targedau ar gyfer adeiladu tai cymdeithasol gan ddiogelu'r hinsawdd. Yn ogystal â hyn, dylai'r Gweinidog amlinellu sut y caiff tenantiaid eu hamddiffyn rhag cael eu troi allan yn y cyfamser tan y gaeaf. Ac yn olaf, hoffwn wybod sut mae Llywodraeth Cymru yn ymateb i'r duedd gynyddol o landlordiaid yn gwerthu eiddo ar rent, sy'n ysgogi prinder eiddo sydd ar gael ac yn cynyddu costau rhentu. Diolch yn fawr iawn.