13. Dadl Fer: Pleidleisio yn 16 oed: Rhoi'r offer i bobl ifanc ddeall y byd y maent yn byw ynddo, a sut i'w newid, drwy addysg wleidyddol

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:48 pm ar 13 Gorffennaf 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Sioned Williams Sioned Williams Plaid Cymru 6:48, 13 Gorffennaf 2022

Yn ôl adroddiad y Comisiwn Etholiadol ar etholiadau'r Senedd y llynedd, er roedd prosiect partneriaeth Democracy Box, a gefnogwyd gan y Senedd a'r Llywodraeth, yn gam gadarnhaol, mae angen ymestyn cyrhaeddiad ac effaith rhaglenni. Maent yn cydnabod bod angen nid yn unig gwella adnoddau presennol ond hefyd datblygu rhaglenni cymorth ar gyfer y rheini sy'n gweithio gyda'r grwpiau hyn. Rhaglen wybodaeth niwtral oedd hyn. Fel dwi wedi sôn, mae yna angen hefyd am ddealltwriaeth gyffredinol o'r syniadaeth a'r ideoleg sy'n gyd-destun hanfodol i etholiadau a llywodraeth. Does dim byd i atal hyn rhag cael ei gyflwyno o safbwynt niwtral yn yr un modd â'r dadleuon ar bynciau moesol cynhennus.

Rhaid cofio hefyd am y miloedd o bobl ifanc sydd bellach wedi gadael lleoliadau addysg ers iddynt dderbyn yr hawl i bleidleisio ac heb eu harfogi a'u hysbrydoli gan addysg wleidyddol. Mae gwendid hanesyddol a pharhaol ein tirlun darlledu a gwasg genedlaethol yn cyfrannu at y diffyg gwybodaeth ac ymwybyddiaeth gwbl allweddol sydd eu hangen arnynt. A oes felly modd i'r Llywodraeth ystyried cynnig cyfleon i fynd i'r afael â hynny mewn lleoliadau addysg gymunedol ac addysg bellach, neu drwy ddysgu anffurfiol mewn gweithleoedd, i sicrhau bod ein holl ddinasyddion ifanc yn cael chwarae eu rhan wrth greu y Gymru decach, wyrddach, fwy llewyrchus yr ydym oll am ei gweld?

Felly, wrth groesawu y cynnydd a'r cyfleon a ddaw yn y dyfodol, rwy'n gwneud yr achos dros sicrhau nad ydym yn amddifadu y bobl ifanc hynny sydd wedi'u rhyddfreinio gennym ond sydd heb eu hymgrymuso'n ddigonol i ddefnyddio'u pleidlais na deall eu grym. Mae'n amlwg bod gan bob un ohonom mewn bywyd cyhoeddus rôl i'w chwarae yn hyn o beth, ond dyletswydd Llywodraeth yw creu dinasyddion sy'n medru cyfrannu i'r genedl.

Mae pobl ifanc yn llai tebygol o bleidleisio na phobl hŷn, ac os nac ydych chi'n pleidleisio'n ifanc, byddwch chi'n llai tebygol o bleidleisio yn y dyfodol. Mae perygl gwirioneddol y bydd pobl ifanc heddiw nad ydynt yn mynd i elwa o'r cwricwlwm newydd yn tyfu'n oedolion nad ydynt yn pleidleisio yn y dyfodol. Mae angen inni dorri'r cylch hwn nawr er lles ein democratiaeth, ein Senedd a'n cenedl.