Part of the debate – Senedd Cymru am 2:59 pm ar 27 Medi 2022.
Unwaith eto, rwy'n cyfuno â phopeth a ddywedodd Alun Davies ynglŷn â'r ffaith mai cyllideb i'r cyfoethocaf un yw hon, nad yw'n gwneud unrhyw les ond i'r ychydig rai ymhlith pobl yma yng Nghymru. Mae hwn yn fethiant economaidd eithriadol ac rwy'n cytuno mai ymagwedd gyfochrog arall gan y Ceidwadwyr â Brexit yw hon o ran ffyrdd o beri niwed economaidd hirdymor i Gymru, ac, yn amlwg, yr holl heriau cymdeithasol ac economaidd sy'n cyfochri â hynny hefyd.
O ran y fframwaith ariannol, ydw, rwyf i o'r farn bod mwy o waith i'w wneud nawr o ran ystyried sut olwg ddylai fod ar hwnnw i'r dyfodol, ac rwy'n gwybod y bydd gan gydweithwyr ddiddordeb mawr yn hynny. Ac rwy'n credu mai'r pwynt hwn ynglŷn â gwasanaethau cyhoeddus yw un o'r pethau pwysicaf, sydd, yn fy marn i, wedi cael ei anwybyddu hyd yma yn y sylwadau wedi'r gyllideb. Ond, ar ôl y twrw ac wrth i ni ddechrau deall beth fydd yr effaith ar wasanaethau cyhoeddus, a'r ffaith nad oes yna fwy o arian am ddod a bydd raid gwneud dewisiadau sy'n anodd, rwyf i o'r farn y byddwn ni'n siarad llawer mwy am hynny. Rwy'n gwybod y bydd gan lywodraeth leol ac iechyd, yn benodol, lawer i'w ddweud ynglŷn â hynny.
Ac wedyn, dim ond i ymateb i'r cwestiwn penodol o ran cost y newidiadau i brif gyfraddau preswyl a bandiau Treth Trafodiadau Tir, yn y flwyddyn ariannol hon £9 miliwn fydd hynny; yn 2023-24, £19 miliwn; ac yn 2024-25, £18 miliwn. Yr effaith gyfan yw na fydd cyfran uwch o drafodiadau yng Nghymru nag yn Lloegr yn talu unrhyw dreth, ac ni fydd tua 61 y cant o drafodiadau yn talu unrhyw dreth yn 2023-24. Ac, wrth gwrs, mae'r cynnydd trothwy y gwnaethom ei gyhoeddi yn fwy na'r twf mewn prisiau rhwng 2018-19 a 2021-22. Felly, rwy'n credu bod hynny'n cynnig pecyn da ar gyfer rhai sy'n prynu tai. Fel rwy'n dweud, rhywbeth yw hwnnw yr ydym ni wedi bod yn gweithio arno dros yr haf. Roeddwn i wedi gobeithio ei gyhoeddi ochr yn ochr â'r gyllideb ddrafft, ond nid oeddwn i am achosi ansicrwydd yn y farchnad dai, a dyna pam rwyf i wedi ei roi gerbron heddiw.