Part of the debate – Senedd Cymru am 3:52 pm ar 27 Medi 2022.
Rydym ni yn gwerthfawrogi eu sgiliau, eu hymroddiad a'u proffesiynoldeb. Mae cyfraniad athrawon i lesiant ein pobl ifanc a llesiant ein cenedl yn aruthrol. Mae'r gwaith anhygoel y maen nhw'n ei wneud i lunio bywydau ifanc a sicrhau bod pob un person ifanc yn cael y dechrau gorau mewn bywyd, y cyfle gorau i gyflawni ei botensial, yn rhyfeddol. Manteisiaf ar unrhyw gyfle i dalu teyrnged iddyn nhw am y gwaith gwych y maen nhw'n ei wneud.
O ran y gefnogaeth yr ydym yn ei ddarparu ar gyfer cynorthwywyr addysgu, bu nifer o ffrydiau gwaith ar y gweill ers y datganiad a wnes i yn gynharach yn y flwyddyn, ac mae rhai o'r ffrydiau gwaith hynny wedi'u harwain gan gynorthwywyr addysgu eu hunain. Er enghraifft, mewn cysylltiad â'r gwaith sydd ar y gweill i edrych ar safoni cwmpas swyddi, sy'n amrywiol iawn mewn gwahanol awdurdodau ar draws Cymru, mae cam cychwynnol hynny, sydd eisoes ar y gweill, yn cael ei arwain gan gynorthwywyr addysgu sy'n edrych ar fanylebau swyddi. Y cam nesaf wedyn fydd gweithio gyda phartneriaid llywodraeth leol.
Mae'r cyngor yr ydym wedi bod yn ei ddarparu mewn cysylltiad â defnyddio cynorthwywyr addysgu i wneud yn siŵr bod cysondeb yn y dull gweithredu hefyd yn cael ei arwain gan gynorthwywyr addysgu. Mae gan y cynnig dysgu proffesiynol y soniais amdano'n gynharach, sy'n cael ei lansio'r wythnos hon, elfen benodol ar gyfer cynorthwywyr addysgu a fydd yn eu galluogi i wybod beth yw eu hawl, lle gallant ddod o hyd iddo, ac i roi ymdeimlad o beth yw'r adnoddau wedi'u dilysu sydd ar gael iddyn nhw. Rwyf hefyd wedi ysgrifennu at gyrff llywodraethu yng Nghymru yn argymell penodi llywodraethwr sy'n gyfrifol am gynorthwywyr addysgu yn benodol, i sicrhau y clywir llais cynorthwywyr addysgu ar y corff llywodraethu pan wneir penderfyniadau yn yr ysgol.
Felly, ym mhob un o'r meysydd hynny, mae cynnydd sylweddol eisoes i'w weld. Fel y soniais yn fy ateb i Heledd Fychan, mae mwy i'w wneud yn amlwg, ond roeddwn i'n awyddus i wneud yn siŵr bod y ffordd yr awn ati yn un lle mae cynorthwywyr addysgu wrth galon y gwaith hwnnw, mewn partneriaeth â ni.
Gwnaeth yr Aelod rai sylwadau penodol ynglŷn â beth arall y gallwn ei wneud mewn cysylltiad â'r rhai yn tynnu at ddiwedd eu gyrfa neu a allai fod yn dymuno gweithio'n hyblyg. Roeddwn i'n falch o weld—fe'i cyhoeddwyd yr wythnos diwethaf, rwy'n credu, neu efallai'r wythnos gynt, ar hyn o bryd—ymchwil gymharol sy'n edrych ar ddal gafael ar bobl mewn gwahanol genhedloedd yn y DU, ac rwy'n ei argymell os oes ganddi ddiddordeb. Mewn dau faes penodol, fel mae'n digwydd, cyfnod diwedd gyrfa ac addysgu rhan amser, mewn gwirionedd mae Cymru'n gwneud yn dda iawn, iawn o ran cadw pobl, ymarferwyr yn y rhan honno o'u gyrfa. Felly, rwy'n falch o hynny. Mae'n amlwg bod mwy y gallwn ni ei wneud, ond mae'n dangos, gydag ymdrech a chyda phwyslais, y gallwn ni sicrhau y caiff athrawon y cyfleoedd hynny i wneud yn siŵr eu bod yn gallu addysgu mewn ffordd sy'n gweithio iddyn nhw ac nad ydym ni'n colli, fel roedd hi'n dweud, yr arbenigedd, y mewnwelediad a'r profiad y gall athrawon eu cynnig.