Part of the debate – Senedd Cymru am 3:16 pm ar 4 Hydref 2022.
Rwy'n credu bod dau gwestiwn bras yma. O ran cronfeydd arloesi, rwy'n awyddus, fel dywedais i, i weld llawer mwy o allbynnau o ran cyllid ymchwil yn cael ei ddyfarnu, a chanlyniadau wedyn o ran yr hyn y bydd yr arian hynny'n caniatáu i ni ei wneud. Mae gennym ni enghreifftiau da iawn o ymchwil gymhwysol a'r gwahaniaeth y gall honno ei wneud. Mae'r partneriaethau trosglwyddo gwybodaeth sydd gennym ni'n enghraifft dda iawn ar gyfradd fechan, ac rwy'n siŵr eich bod chi wedi gweld hynny yn eich etholaeth eich hun, ac yn eich gyrfa flaenorol yn arweinydd awdurdod lleol—y gwahaniaeth a all hynny ei wneud i gynhyrchiant a phroffidioldeb busnes. Ein her ni, gyda'r newid mewn cyllid, yw sut ydym ni am dynnu mwy o gronfeydd Ymchwil ac Arloesi yn y DU. Mae angen newid yma yng Nghymru, nid yn unig o fewn y Llywodraeth a'r hyn a fydd y strategaeth yn ei nodi, ond mewn gwirionedd gyda phob un o'n partneriaid amrywiol ni. Oherwydd ni all y Llywodraeth ysgrifennu ceisiadau ar ran AU nac ar ran busnesau sy'n awyddus i gael yr arian hwnnw. Yr hyn sy'n angenrheidiol i ni yw nid dim ond efelychu'r hyn y mae rhanbarthau eraill bod yn llwyddo gydag ef yn unig, ond rhoi ystyriaeth i'r cynnig penodol sydd gennym ni a lle y gallem ni ac y dylem ni fod yn gweld arian yn cael ei fuddsoddi yn nyfodol ymchwil ac arloesi.
Bydd yn rhaid i ni gael newid ymagwedd gan y rhai sy'n gwneud penderfyniadau ar gyfer yr ail ran. Rwyf i wedi gwneud y pwynt hwn yn rheolaidd. Nid wyf i'n ceisio ergydio yn bleidiol wleidyddol yn hyn, ond roedd George Freeman, y Gweinidog gwyddoniaeth blaenorol—nid wyf i'n gwybod pwy yw'r Gweinidog gwyddoniaeth presennol mewn gwirionedd; hyd at wythnos neu ddwy yn ôl nid oedd yr un i'w gael—yn rhywun a oedd wedi dod o'r sector hwnnw i fyd gwleidyddiaeth, ac roedd ef yn awyddus iawn i weld arloesi yn digwydd mewn modd priodol ledled y DU. Roedd ef yn deall bod meysydd o gyfle yng Nghymru lle byddai ef wedi dymuno gweld arian yn mynd. Pe byddai gennym ni Weinidog gwyddoniaeth yr un mor ymroddedig a oedd yn deall y tirlun, rwy'n credu y byddai cyfle i gael trafodaeth ddeallus a fyddai'n arwain at wneud rhai dewisiadau gwahanol hefyd. Fel rwy'n dweud, fe geir cyfle gwirioneddol i wneud rhywbeth o werth ar gyfer Gymru a ledled y DU.
Ynglŷn â'ch pwynt chi am y metro a newid yn y patrwm, rwyf i'n siarad â chabinetau o'r gwahanol ranbarthau yn rheolaidd, ac rydych chi'n gwybod rhywbeth am hyn, o gofio i chi fod ar gabinet y brifddinas-ranbarth ar un adeg. Rwyf i wedi cyfarfod â nhw'n ddiweddar. Rwyf i wedi cwrdd â phobl o amgylch y cytundeb ym mae Abertawe yn ogystal â'u cabinet rhanbarthol. Rwyf i wedi cyfarfod â grŵp y gogledd hefyd, ac rwy'n disgwyl eu gweld nhw eto'n fuan iawn. Rwy'n edrych ymlaen at weld mwy o waith yn cael ei wneud ar fargen y canolbarth, sydd mewn sefyllfa wahanol oherwydd eu bod nhw wedi dod i'w cytundeb nhw'n fwy diweddar na'r tri rhanbarth arall yng Nghymru. Ond rwyf i am barhau i gadw mewn cysylltiad â nhw fel partneriaid—nid yn un ag awdurdod i ddweud wrthyn nhw beth sy'n rhaid iddyn nhw ei wneud, ond yn bartneriaid yn yr hyn yr ydym ni'n bwriadu ei wneud, y swyddogaeth sydd ganddyn nhw mewn datblygiad economaidd rhanbarthol a'r swyddogaeth sydd gennym ninnau ochr yn ochr â nhw, a dewisiadau na ellir eu gwneud ond ar lefel genedlaethol yn unig, yn ogystal â hynny.