Part of the debate – Senedd Cymru am 3:27 pm ar 4 Hydref 2022.
Rwy'n glir iawn y dylem ni barhau i fuddsoddi yn ein gwasanaethau cyhoeddus. Pe bai gennym y gallu i wneud hynny, yna, yn wahanol iawn i'r hyn sy'n debygol o ddigwydd, rwy'n credu y byddem yn gweld manteision uniongyrchol i'r sector preifat. Mae nifer y bobl, ansawdd yr addysg y mae pobl yn ei chael, ac ansawdd gwasanaethau cyhoeddus yn gwneud gwahaniaeth gwirioneddol i'r holl bethau hynny. Mae hefyd yn gwneud gwahaniaeth gwirioneddol i economïau lleol, lle mae pobl yn gwario eu harian yn lleol. Mae'n rhan o'r hyn yr oeddwn i'n sôn amdano'n gynharach gyda'r economi bob dydd ac, mewn gwirionedd, os gallwn gadw mwy o'r arian hwnnw o ran yr hyn sy'n mynd i mewn i gaffael a gwariant lleol ar gyfer gweithwyr gwasanaethau cyhoeddus, bydd yn gwneud gwahaniaeth.
Rwy'n wirioneddol bryderus am ganlyniadau'r toriad o £18 biliwn a adroddwyd i wasanaethau cyhoeddus sydd wedi'i awgrymu gan Weinidogion y DU. Creu oes newydd o gyni ar yr un pryd â rhyddhau'r cap ar fonysau bancwyr a throsglwyddo arian yn uniongyrchol i'r 5 y cant cyfoethocaf mewn cymdeithas fyddai'r penderfyniad cwbl anghywir i'w wneud. Bydd yna lawer o bobl sy'n cydnabod annhegwch uniongyrchol y dewis hwnnw. Dydy hi byth yn rhy hwyr i feddwl eto, ac rwyf i yn sicr yn gobeithio y bydd y Prif Weinidog a'r Canghellor yn ailystyried y llwybr y maen nhw wedi ei osod.
Ar eich pwynt ehangach am HS2, rwy'n sicr yn cytuno y byddai symiau canlyniadol yn gwneud gwahaniaeth, nid yn unig mewn ardaloedd ar y ffin, yn fwy na hynny o ran buddsoddiad y gallem ei wneud yn ein seilwaith. Ac ar barthau buddsoddi, rwyf wedi cael cyfarfod rhagarweiniol gyda Simon Clarke. Mae e wedi ysgrifennu ataf i a'r Gweinidog Cyllid. Pan gwrddais ag e, fe wnes i ei gwneud hi'n glir bod Llywodraeth Cymru yn barod i siarad am beth mae parthau buddsoddi yn ei olygu. Ond, mewn gwirionedd, rydyn ni hefyd yn glir iawn na all olygu dirywiad safonau amgylcheddol neu waith teg, fel y gwnaethom ni ei nodi gyda phorthladdoedd rhydd. Os mai dyna maen nhw'n chwilio amdano, fyddwn ni ddim yn dod i gytundeb. Byddai angen i mi ddeall hefyd, os bydd newidiadau i drethi datganoledig, beth mae hynny'n ei olygu i'n sefyllfa gyllidol, o ystyried yr heriau sylweddol yr ydym yn eu hwynebu. Felly, mae yna amrywiaeth o gwestiynau yr wyf eto i gael atebion iddyn nhw. Efallai y bydd modd i ni ddod i gytundeb. Efallai y bydd modd i ni fod â chynllun a fydd yn gyffredinol yn ychwanegu at dwf economaidd, nid ei ddadleoli. Ond os na chawn ni hynny, yna rwy'n barod i ddweud 'na' a pheidio â chytuno i gael parthau buddsoddi yng Nghymru. Felly, mae yna drafodaeth sy'n dechrau. Rwy'n gobeithio y bydd yn adeiladol ac fe welwn ar ba bwynt y bydd yn dod i gasgliad.