1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru ar 11 Hydref 2022.
4. Pa gamau y mae Llywodraeth Cymru'n eu cymryd i wella'r cyflenwad o eiddo preifat i'w rentu? OQ58535
Llywydd, ymhlith y camau sy'n cael eu cymryd gan Lywodraeth Cymru mae'r rhaglen cynllun lesio Cymru werth £30 miliwn. Mae'r cynllun hwn yn galluogi awdurdodau lleol i lesu eiddo'r sector rhentu preifat gan landlordiaid, gan ddarparu incwm gwarantedig i'r landlordiaid hynny a darparu cartrefi ar rent fforddiadwy i'r rhai a allai, fel arall, wynebu digartrefedd.
Diolch Prif Weinidog. Yn ddiweddar, cwrddais â Chymdeithas Genedlaethol Landlordiaid Preswyl i drafod sut i hybu'r cyflenwad o eiddo preifat sydd ar gael i'w rhentu yng Nghymru. Fe wnaethon nhw dynnu sylw at y ffaith bod rhentwyr ledled Cymru yn ei chael hi'n anodd cael gafael ar y cartrefi sydd eu hangen arnyn nhw ar hyn o bryd. Mae adroddiad annibynnol ar gyfer yr NRLA wedi awgrymu y byddai Cymru angen ychydig o dan 9,000 o eiddo rhent preifat newydd y flwyddyn i gyrraedd targedau tai. Fodd bynnag, mae 38 y cant o landlordiaid preifat wedi dweud wrth yr NRLA eu bod yn bwriadu torri nifer yr eiddo y maen nhw'n eu rhentu allan. Mae'r NRLA yn pryderu y byddai datblygiad posibl ym maes rheoli rhent yng Nghymru mewn ymateb i'r argyfwng costau byw yn ei gwneud hi'n anoddach i denantiaid gael gafael ar y cartrefi sydd eu gwir angen arnyn nhw. Felly, Prif Weinidog, a fyddwch chi'n gwrando ar y pryderon a godwyd gan yr NRLA ac yn asesu'n drylwyr ganlyniad niweidiol posibl rheoli rhent ar gyflenwi eiddo preifat i'w rhentu yma yng Nghymru? Diolch.
Wel, Llywydd, rwy'n gyfarwydd â gwaith Cymdeithas Genedlaethol Landlordiaid Preswyl. Maen nhw'n galw ar Lywodraeth y DU i gynyddu'r lwfansau tai lleol, i roi terfyn ar rewi budd-daliadau tai a rhoi diwedd ar yr arfer o aros am bum mis ar gyfer gredyd cynhwysol ar ddechrau cais, a hefyd y dylid trawsnewid y taliad ymlaen llaw y gallai tenantiaid ei gael, o fenthyciad i grant fel nad yw tenantiaid yn mynd i ddyled yn awtomatig ar y dechrau. Felly, rwy'n cytuno â'r holl bwyntiau hynny a wnaed gan yr NRLA ac yn gobeithio y bydd yr Aelod yn dymuno cyfleu'r pwyntiau hynny i'r Llywodraeth sy'n gyfrifol amdanyn nhw.
Mae hi'n iawn, wrth gwrs, fod yna risg wirioneddol y bydd landlordiaid yn gadael y farchnad prynu i rentu. Pam y maen nhw'n gwneud hynny? Wel, mae hynny oherwydd costau benthyg arian sy'n codi'n gyflym ac y maen nhw'n eu hwynebu. Pe byddech chi wedi benthyg £200,000—[Torri ar draws.]
Cwestiwn 5, Jayne Bryant. O, sori, Prif Weinidog.
Gadewch i mi orffen yr ateb am un eiliad, Llywydd, dim ond i ddangos y rheswm pam y mae pobl o dan bwysau yn y sector hwnnw. Y gyfradd morgais ym mis Rhagfyr 2021—gallech fenthyg arian ar gyfradd o 2.34 y cant. Ar y diwrnod y cyhoeddodd y Canghellor diweddaraf ei gyllideb fach honedig, roedd y gyfradd morgeisi wedi codi i 4.74 y cant. Heddiw, mae'n 6.43 y cant, o ganlyniad i'r cyhoeddiadau byrbwyll a wnaed gan y Canghellor, gyda'i fenthyca heb ei ariannu. Mae hynny'n ychwanegu tua £500 y mis at gost benthyca landlord preifat sy'n ceisio cynyddu'r nifer o dai sydd ar gael i'w rhentu. Dyna'r rheswm pam y mae'r farchnad mewn perygl o ddymchwel—oherwydd ni all pobl fforddio benthyg arian bellach am y prisiau y mae'n rhaid iddyn nhw dalu o dan y Llywodraeth bresennol.