Part of the debate – Senedd Cymru am 5:48 pm ar 12 Hydref 2022.
Diolch, Ddirprwy Lywydd. Mae pobl ledled Cymru'n wynebu argyfwng costau byw digynsail sydd wedi'i ysgogi gan y cynnydd aruthrol yng nghostau ynni, tanwydd a bwyd. Ond Ddirprwy Lywydd, gadewch inni fod yn glir: argyfwng a wnaed gan y Torïaid yw hwn, o ddegawd o gyni i doriadau creulon i fudd-daliadau ac addewidion gwag ar drethi. Mae biliau morgeisi'n codi o ganlyniad i'r gyllideb fach, neu'r digwyddiad cyllidol, neu beth bynnag yr ydym i fod i'w alw, a rhagwelir y bydd economi'r DU yn wynebu'r twf arafaf y flwyddyn nesaf o gymharu ag unrhyw economi fawr ddatblygedig, a'r isaf o gymharu ag unrhyw economi G20 ar wahân i Rwsia. Mae'r Torïaid wedi creu'r amodau ar gyfer yr argyfwng digynsail hwn ac maent yn ychwanegu at y pwysau ar gyllidebau aelwydydd. Mae Llywodraeth Cymru yn llwyr gydnabod y pwysau y mae costau byw cynyddol yn ei roi ar gyllidebau aelwydydd sydd eisoes yn ei chael hi'n anodd. Mae hyn, wrth gwrs, yn cynnwys costau rhentu i denantiaid.
Rydym yn gwybod bod rhenti tenantiaethau newydd a rhenti mewn ardaloedd penodol o Gymru yn codi'n gynt o lawer na'r cyfartaledd o 2.5 y cant a gofnodwyd gan y Swyddfa Ystadegau Gwladol. Soniodd Mabon am wneud dim byd, ond mae'r Llywodraeth hon wedi ymrwymo i helpu tenantiaid, gan gynnwys eu cefnogi i aros yn eu cartrefi. Dyna pam ein bod wedi darparu £6 miliwn ychwanegol i awdurdodau lleol y flwyddyn ariannol hon ar gyfer mesurau rhyddhad ac atal digartrefedd yn ôl disgresiwn. Gellir defnyddio'r cyllid hwn ar gyfer tenantiaid rhentu preifat a thenantiaid tai cymdeithasol, a gall gynnwys talu ôl-ddyledion rhent, darparu gwarant rhent neu gymorth gyda biliau'r cartref. Mae atal digartrefedd yn parhau i fod yn flaenoriaeth gwbl allweddol yng Nghymru ac fe'i hadlewyrchir yn ein rhaglen lywodraethu ac yn y cytundeb cydweithio. Ategir hyn wrth gwrs gan ein targed uchelgeisiol i ddarparu 20,000 o gartrefi carbon isel newydd i'w rhentu yn y sector cymdeithasol yn ystod tymor y Senedd hon.