Part of the debate – Senedd Cymru am 6:19 pm ar 9 Tachwedd 2022.
Efallai y bydd angen ychydig mwy nag ychydig bach mwy.
Mae cynigion y cynllun ffermio cynaliadwy yn cynnwys llu o gamau gweithredu sydd wedi'u cynllunio i gynorthwyo ffermwyr i barhau i gynhyrchu bwyd yn gynaliadwy ochr yn ochr â mynd i'r afael â'r argyfyngau hinsawdd a natur. Mae ffermio cynaliadwy yn gwbl allweddol i'n dyfodol. Mae gennym safonau cynaliadwyedd eisoes sy'n arwain y byd yn ein sector cig coch drwy ein dulliau cynhyrchu sy'n seiliedig ar borfa, ac mewn ymateb i'r prinder protein a gynhyrchir yn y wlad hon ar gyfer bwyd anifeiliaid, bydd y cynllun Tyfu er mwyn yr Amgylchedd yn gynllun peilot i annog tyfu cnydau a phorfeydd sy'n darparu manteision amgylcheddol, megis cnydau protein. Wrth gwrs, mae angen inni sicrhau bod ein ffermwyr yn chwarae eu rhan yn ymladd yr argyfwng hinsawdd a'r argyfwng natur hefyd, ac wrth wneud hynny, mae angen inni eu hannog i fanteisio i'r eithaf ar eu cnydau. Felly, dyna ateb hynny'n rhannol, Andrew—roeddwn i'n dod ato. Nid oes gennyf amser i fynd drwyddo'n ddigon manwl—ymddiheuriadau.
Drwy ein rhaglen Cymru ac Affrica, rydym wedi gallu dangos ein hymrwymiad i fod yn genedl sy'n gyfrifol yn fyd-eang drwy gefnogi nifer o brosiectau tyfu coed yn Affrica is-Sahara. Drwy ddiogelu a phlannu coed, boed yng Nghymru neu tu hwnt, gwyddom y gallwn wneud cyfraniad sylweddol i'r frwydr yn erbyn newid hinsawdd a datgoedwigo trychinebus. Mae yna bryderon byd-eang, a dyna pam mae Llywodraeth Cymru yn darparu cymorth i Maint Cymru a sefydliadau Cymreig eraill sy'n cyflwyno ymgyrchoedd a phrosiectau yn Affrica, gan weithio mewn partneriaeth â nifer o wledydd ar eu mentrau tyfu coed. Y blaenaf ymhlith y rhain yw rhaglen coed Mbale yn nwyrain Uganda, lle mae ein partneriaid bellach wedi dosbarthu dros 20 miliwn o goed, gan weithio tuag at darged o 50 miliwn erbyn 2030.
I gloi heddiw, os caf droi at fasnach fel rhan o'n cyfrifoldeb i weithredu fel cenedl sy'n gyfrifol yn fyd-eang, rydym wedi bod yn glir gyda Llywodraeth y DU na ddylai unrhyw gytundeb masnach fyth danseilio ein polisïau domestig economaidd. Yng Nghymru, nid ydym yn gweld cytundebau masnach mewn termau economaidd yn unig. Mae elfennau o gytundebau masnach a allai ddatblygu amddiffyniadau'n ymwneud â llafur a'r amgylchedd, gan gynnwys datgoedwigo, yn cael eu trin fel un o'n prif flaenoriaethau. Er bod gennym bŵer i gyflwyno sylwadau i Lywodraeth y DU yn ystod negodiadau masnach—ac rydym yn gwneud hynny'n aml—gyda Llywodraeth y DU yn y pen draw y mae'r pŵer i drafod y cytundebau masnach eu hunain. Nid ni sydd â'r gair terfynol ar gytundebau, ond rydym yn parhau i wthio Llywodraeth y DU yn galed i sicrhau bod cytundebau masnach yn cynnwys darpariaethau sy'n gweithio er budd Cymru ac er budd Cymru fel cenedl sy'n gyfrifol yn fyd-eang. Diolch.