Part of the debate – Senedd Cymru am 5:32 pm ar 16 Tachwedd 2022.
Diolch i chi, Ddirprwy Lywydd, ac a gaf fi ddweud cymaint o bleser yw cau dadl y Ceidwadwyr Cymreig heddiw ar doiledau Changing Places? Hoffwn ddiolch i bob Aelod sydd wedi cymryd rhan, ac yn enwedig am y gefnogaeth drawsbleidiol i'r cynnig ar draws y Siambr heddiw. Wrth gloi'r ddadl hon, hoffwn ganolbwyntio ar dri phwynt efallai y credaf eu bod wedi'u nodi gan y rhan fwyaf o'r Aelodau ar draws y Siambr. Amlinellwyd y cyntaf gan Mark Isherwood, a agorodd y ddadl heddiw ac sydd, os caf ychwanegu, wedi gwneud gwaith gwych yn codi ymwybyddiaeth o doiledau Changing Places, fel y mae'r Aelodau wedi dweud, ac mae'n parhau i godi llais ynghylch hawliau anabledd yn gyson yn y Siambr hon.
Nododd Mark Isherwood fod argaeledd toiledau Changing Places yn allwedd i gyflwyno Deddf Cydraddoldeb 2010, ac mae'n mynd y tu hwnt i ddarparu toiledau hygyrch safonol wrth gwrs. Mae'r cyfleusterau hyn mor bwysig i gymaint o bobl ar hyd a lled Cymru, gyda'u toiledau hygyrch mwy o faint, gydag offer codi, llenni, meinciau newid a lle i ofalwyr. Yn syfrdanol, fel y nododd Peter Fox yn ei gyfraniad, dim ond tua 50 o ddarpariaethau Changing Places sydd yna yng Nghymru gyfan. Yn ei chyfraniad hi, nododd Sioned Williams y gallai peidio â chael y mannau hyn effeithio'n niweidiol ar lawer o bobl sydd eisiau byw eu bywydau bob dydd. Yn syml iawn, bydd llawer ohonynt yn methu gwneud y gweithgareddau arferol o ddydd i ddydd y mae cymaint ohonom yn eu cymryd yn ganiataol, neu fynd i'r llefydd hynny y mae cymaint ohonom yn eu cymryd yn ganiataol ac yn eu mwynhau.
Yn ail, roeddwn eisiau tynnu sylw at sut y gall awdurdodau lleol a sefydliadau eraill weithio gyda Llywodraeth Cymru i sicrhau bod y cyfleusterau pwysig hyn yn cael eu cyflwyno. Tynnodd Carolyn Thomas sylw at enghreifftiau yn ei rhanbarth o sefydliadau lle mae'r cyfleusterau ar gael a lle mae'n gweithio'n dda, a sefydliadau efallai lle gallai a lle dylai'r cyfleusterau hyn fod ar gael. Mae'n werth nodi hefyd fy mod yn gwybod bod Cyngor Bwrdeistref Sirol Conwy, pan aethant ati i adeiladu eu swyddfeydd newydd ym Mae Colwyn, wedi sicrhau bod toiledau Changing Places yn yr adeilad hwnnw. Ond yr unig reswm y digwyddodd hynny oedd oherwydd iddo ddigwydd ar y cam cynllunio, ac mae hynny'n bwysig iawn mewn gwirionedd, ei fod yn cael ei ystyried ar y dechrau un gydag unrhyw adeilad newydd.
Fel y gwyddom yn anffodus, a nodwyd hyn gan Mark Isherwood, mae yna rai awdurdodau lleol nad ydynt yn dilyn y canllawiau sydd wedi'u cyhoeddi. Rwy'n gwybod, Weinidog, eich bod chi'n ein cefnogi yma heddiw, ac rwy'n gwerthfawrogi'r holl waith sy'n parhau, ond yn amlwg mae yna rai awdurdodau lleol nad ydynt yn dilyn y canllawiau a gyhoeddwyd gan Lywodraeth Cymru o hyd. [Torri ar draws.] Roeddwn i'n meddwl bod gennyf dri munud, Ddirprwy Lywydd. Rydych chi'n garedig iawn. Fe geisiaf ddirwyn i ben nawr hefyd.
Roeddwn eisiau cyffwrdd yn gyflym ar beth y mae ein cynnig yn ceisio ei wneud. Rydym am i Lywodraeth Cymru ddarparu mecanwaith ariannu addas a chanllawiau clir i awdurdodau lleol i sicrhau bod darpariaeth deg o doiledau Changing Places ym mhob sir yng Nghymru. Rwy'n sicr yn gwerthfawrogi'r sylwadau a wnaed gan y Gweinidog a'i chefnogaeth i'r cynnig hwn yma heddiw. Diolch eto i'r holl Aelodau am eu cyfraniadau adeiladol ac rwy'n galw ar bob Aelod i gefnogi ein cynnig. Diolch yn fawr iawn.