Diolch yn fawr iawn am y cyfle i drafod mater pwysig diogelwch adeiladau yng Nghymru. Fel y mae nifer o'r Aelodau eisoes wedi sôn, mae diogelwch adeiladau yn rhan o'r cytundeb cydweithio. Heddiw, Lywydd, mae'r Torïaid eisiau canolbwyntio ar adrannau 116 i 125, ac rwy'n falch iawn, Lywydd, eu bod wedi llwyddo i gywiro eu camgymeriad gwreiddiol wrth gyflwyno'r ddadl. Mewn gwirionedd, rydym yn trafod yr adrannau cywir heddiw. Felly, i fod yn glir, mae adrannau 116 i 125 o Ddeddf Diogelwch Adeiladau 2022 yn cynnig rhai amddiffyniadau i lesddeiliaid yn Lloegr rhag gorfod talu am waith adfer neu i leihau cyfraniadau tuag at y gwaith adfer a wneir ar eu hadeiladau. Mae'r adrannau hefyd yn darparu llwybr gweithredu lle gall lesddeiliaid ddwyn achos cyfreithiol ar eu cost eu hunain yn erbyn datblygwyr nad ydynt yn barod i ysgwyddo eu cyfrifoldebau. 

Mae naratif y Torïaid y dylem edrych ar Loegr er mwyn gwybod beth i'w wneud yng Nghymru yn dreuliedig. Ar gyfer rhywbeth mor bwysig â diogelwch ein hadeiladau, mae'n gwbl hanfodol ein bod yn edrych ar briodoldeb ac angenrheidrwydd adrannau 116 i 125 yng Nghymru. Wrth wneud cymariaethau â'r amddiffyniadau sydd ar gael i lesddeiliaid yng Nghymru, rhaid inni ddeall yn gyntaf beth yw maint y broblem. I ddangos hyn, Lywydd, yn Lloegr nodwyd bod 12,500 o adeiladau preswyl yn 18m ac uwch, o'i gymharu ag oddeutu 300 yng Nghymru. Mae maint y datblygwyr sy'n gweithredu yn y maes hefyd yn enfawr o'i gymharu â Chymru, gyda 49 o ddatblygwyr wrthi'n trafod dogfennau cyfreithiol ffurfiol yn Lloegr o'i gymharu ag 11 yng Nghymru. Ar sail hyn, gallaf ddeall y cymhlethdod a'r anawsterau a wynebir gan ein cymheiriaid yn Lloegr wrth iddynt ddod â'r rhai sy'n gyfrifol at y bwrdd. Roedd Janet yn gofyn imi pwy sydd wedi dod at y bwrdd a phwy sydd heb wneud hynny; gallaf argymell y dylai ddarllen y datganiadau ysgrifenedig a gyhoeddwn yn rheolaidd ar hyn.

Mae'r sefyllfa yma yng Nghymru yn wahanol. Yma yng Nghymru, rydym bob amser wedi arddel y safbwynt na ddylai lesddeiliaid a phreswylwyr mewn adeiladau canolig ac uchel orfod talu am waith diogelwch tân nad ydynt yn gyfrifol amdano, ac rwyf mor ymrwymedig i hyn heddiw ag y bûm erioed. Nid cladin yn unig yw hyn yng Nghymru; mae'n cynnwys yr holl faterion sy'n ymwneud â diogelwch tân. Mae'n wahaniaeth pwysig iawn. Nid yw'n gyfyngiad ar ba daliadau y dylai lesddeiliaid eu talu. Mae'n gynsail syml na ddylai lesddeiliaid ac na fydd lesddeiliaid yn talu am waith diogelwch tân sy'n gyfrifoldeb y datblygwr. 

Rwy'n falch iawn o'n dull o weithredu yng Nghymru i fynd ymhellach i fynd i'r afael â materion diogelwch tân, gan ystyried anghenion yr holl adeilad, ni waeth a oes cladin yn bresennol ai peidio. Mae'r gwaith o gefnogi lesddeiliaid mewn trafferthion ariannol sylweddol drwy ein cynllun cefnogi lesddeiliaid yn cydnabod anghenion aelwydydd unigol, ac rwy'n argymell yn benodol, Joel, y dylech edrych ar y cynllun hwnnw. Ar hyn o bryd rydym yn adolygu'r meini prawf cymhwysedd ar gyfer y cynllun, a bydd lesddeiliaid sy'n wynebu'r trafferthion ariannol a ddisgrifiwyd gennych yn gymwys i gael eu lesddaliad wedi'i brynu gan y Llywodraeth.

Rwyf hefyd yn falch o'r dull a fabwysiadwyd gennym o weithio gyda datblygwyr. Hyd yma, mae wedi golygu bod 11 o ddatblygwyr wedi ymrwymo i gytundeb datblygu Llywodraeth Cymru. Rydym yn gweithio gydag un arall hefyd. Mae cytundeb y datblygwr yn ymrwymiad cyhoeddus y bydd datblygwyr yn cywiro materion diogelwch tân mewn adeiladau 11m ac uwch—nid 18m, 11m ac uwch o uchder—a ddatblygwyd ganddynt dros y 30 mlynedd diwethaf. Mae hyn yn rhoi sicrwydd i lesddeiliaid na fydd rhaid iddynt dalu am waith diogelwch tân nad ydynt yn gyfrifol amdano—