Diolch, Ddirprwy Lywydd. Rydym yn byw mewn cyfnod anodd iawn. Rydym wedi gweld y lleihad mwyaf yng nghefnogaeth gwasanaethau cyhoeddus ers blynyddoedd lawer, ac mae gennym y gyfradd chwyddiant uchaf ers 41 mlynedd, gyda phrisiau defnyddwyr yn cynyddu dros 10 y cant. Mae prisiau bwyd wedi cynyddu dros 16 y cant yn ystod y 12 mis diwethaf, sef y naid fwyaf ers Medi 1977, pan oedd Jim Callaghan yn Brif Weinidog—amser maith yn ôl. Felly, rydym yn wynebu gaeaf pwysig a heriol iawn.

Nid pryderon ariannol yw'r unig beth sy'n gallu achosi salwch meddwl, ond yn sicr nid yw'n helpu. Roeddwn yn gwerthfawrogi sylwadau Dr Kamila Hawthorne heddiw, sydd bellach yn llywydd Coleg Brenhinol yr Ymarferwyr Cyffredinol, a ddywedodd fod gan nifer o'i chleifion yn Aberpennar broblemau mor anhydrin nes ei bod yn teimlo'n ddi-rym i wneud unrhyw beth i'w helpu. Mae'n teimlo fel pe bai wedi cael ei gwasgu fel lemwn ar ddiwedd y dydd. Mae lefel y trallod y mae sefyllfa ei chleifion yn ei hachosi iddi hi a chymaint o feddygon teulu rheng flaen eraill yn faromedr go iawn o lefel y boen yn ein cymdeithas. Felly, roeddwn yn credu y byddai'n ddefnyddiol i ni drafod yr adroddiad hwn, 'Gyda'n Gilydd drwy Adegau Anodd' a gynhyrchwyd y llynedd. Ond rwy'n credu ei fod yn atgoffa'n amserol iawn o'r hyn y mae'n rhaid inni ei wneud ar y cyd yn ein cymunedau i gefnogi pobl sydd mewn trallod.

Cafodd yr ymchwil a gomisiynwyd ganddynt, ar y cyd â chwaer elusennau yng Ngogledd Iwerddon a'r Alban, ei wneud mewn pedwar lle ledled y DU: un yn Hwlffordd, un arall yn Portadown yng Ngogledd Iwerddon, un yn Glasgow, ac un mewn maestref yn Wolverhampton. Mae'n cyflwyno tair neges allweddol i ni: siarad am les meddyliol; cefnogi hybiau cymunedol; a sector cymunedol a gwirfoddol cryf, cydweithredol. Mae'r rhain yn allweddol i'n galluogi i oroesi drwy gyfnodau anodd a datblygu cymunedau cryf sy'n gallu cefnogi ei gilydd.

O edrych ar y pwynt cyntaf, mae'n hanfodol fod lles meddyliol yn cael ei ystyried yn gydradd ag iechyd corfforol, ac rydym yn siarad am hynny yn aml. Mae pobl yn barod iawn i ddweud wrthyf am yr amser y bydd rhaid iddynt ei aros am lawdriniaeth ar y glun neu'r cefn drwg sydd ganddynt. Mae'n rhaid inni ddyblu ein hymdrechion i ymladd y stigma sydd ynghlwm wrth drallod meddwl.