Part of the debate – Senedd Cymru am 4:33 pm ar 23 Tachwedd 2022.
Diolch, Mark. Yn amlwg, mae grymuso cymunedau yn rhan allweddol o'r hyn a wnawn ac rwy'n gefnogol iawn i'n gweld yn mabwysiadu dull yn seiliedig ar gryfder ar gyfer y gwaith hwnnw.
Fel y dywedais, fe wnaethom lansio'r system gwyliadwriaeth hunanladdiad amser real, a fydd yn darparu mynediad cynharach at wybodaeth i helpu i lywio gwaith atal yn y dyfodol, ond yn allweddol, er mwyn sicrhau cefnogaeth briodol i'r rhai sy'n dioddef profedigaeth yn sgil hunanladdiad gan ein bod yn gwybod eu bod hwythau'n wynebu mwy o risg o farw drwy hunanladdiad.
Ac roeddwn yn arbennig o falch fod ymchwil 'Gyda'n Gilydd drwy Adegau Anodd' yng Nghymru wedi canolbwyntio ar bobl ifanc ac wedi tynnu sylw at rôl allweddol ysgolion a cholegau. Rydym ni yn Llywodraeth Cymru yn cytuno'n llwyr. Dyna pam ein bod yn bwrw ymlaen â'n dull ysgol gyfan o weithredu ar iechyd meddwl yng Nghymru. Ym mis Mawrth 2021, fe wnaethom gyhoeddi canllawiau statudol ar y dull ysgol gyfan. Nod y canllawiau yw sicrhau cysondeb yn y dulliau gweithredu y mae ysgolion yn eu mabwysiadu ar gyfer mynd i'r afael ag iechyd emosiynol ac iechyd meddwl eu dysgwyr i alluogi ysgolion i sefydlu strategaethau i adeiladu ar eu cryfderau a mynd i'r afael ag unrhyw wendidau. Mae'r canllawiau wedi'u gwreiddio yng ngwerth perthnasoedd a chysylltiadau cryf, sydd i'w weld yn glir yn yr adroddiad rydym yn ei drafod heddiw ac a ategir gan dros £43 miliwn o gyllidebau Llywodraeth Cymru dros y tair blynedd. Ac mae hyn yn ychwanegol at ein cwricwlwm newydd arloesol i Gymru, sydd â maes dysgu a phrofiad iechyd a llesiant yn ganolog iddo.
Nod ein rhaglen ysgolion sy'n canolbwyntio ar y gymuned a buddsoddiad cyfalaf yw gwneud safle'r ysgol yn fwy hygyrch ac agored i'r gymuned leol, ymateb i anghenion y gymuned honno, adeiladu partneriaethau cryf gyda theuluoedd a chydweithio'n effeithiol â gwasanaethau eraill. Ac rydym yn falch iawn o'n fframwaith NYTH, sy'n ceisio sicrhau dull system gyfan o ddatblygu gwasanaethau iechyd meddwl, llesiant a chymorth i fabanod, plant, pobl ifanc, rhieni, gofalwyr a'u teuluoedd. Mae'r fframwaith yn cydnabod pwysigrwydd cymunedau diogel a chefnogol i deuluoedd allu byw, chwarae a chymdeithasu ynddynt.
Yn olaf, mae ein strategaeth iechyd meddwl, 'Law yn Llaw at Iechyd Meddwl', yn mabwysiadu dull trawslywodraethol ac amlasiantaethol o wella iechyd meddwl. Un o brif ysgogiadau ein strategaeth yw gweithio i'w wella a'i ddiogelu. Mae rôl y gymuned a phenderfynyddion ehangach iechyd meddwl da eisoes wedi'u gwreiddio yn rhan o'r dull hwn. Rydym yn cyrraedd diwedd ein strategaeth 10 mlynedd, a chyhoeddir gwerthusiad annibynnol o'n cynnydd maes o law. Mae'r gwaith o ddatblygu ein strategaeth newydd eisoes wedi dechrau, ac rwy'n bwriadu ymgynghori arni y flwyddyn nesaf. Mae fy swyddogion yn datblygu cynllun ymgysylltu i lywio'r strategaeth newydd, ond rydym yn gwybod y bydd rôl cymunedau yn cefnogi llesiant, cysylltiadau cymdeithasol ac yn cynyddu gwytnwch yn ffocws allweddol. Rwy'n falch o ddweud y bydd argymhellion a chynnwys yr adroddiad 'Gyda'n Gilydd drwy Adegau Anodd' yn ein helpu i lywio ein ffordd o feddwl ynghylch datblygu'r strategaeth yn y dyfodol.
Ac a gaf fi ddod i ben, Ddirprwy Lywydd, drwy ddiolch i Gareth Davies am siarad am ei iechyd meddwl ei hun heddiw? Rwy'n cydnabod pa mor anodd yw siarad am hynny yn y Siambr hon, ond mae'n hanfodol wrth fynd i'r afael â stigma, a bydd eich cyfraniad heddiw yn helpu ac yn ysbrydoli llawer o bobl eraill. Diolch.