Diolch, Ddirprwy Lywydd. Rwy'n falch o agor y ddadl heddiw ar adroddiad y Pwyllgor Llywodraeth Leol a Thai ar ddarparu safleoedd ar gyfer cymunedau Sipsiwn, Roma a Theithwyr. Hoffwn ddechrau drwy ddiolch i bawb a gyfrannodd at ein hymchwiliad, yn enwedig i'r unigolion a'r teuluoedd o'r gymuned Sipsiwn, Roma a Theithwyr a agorodd eu cartrefi i aelodau'r pwyllgor a siarad mor onest am eu profiadau.

Mae'r gymuned Sipsiwn, Roma a Theithwyr yn rhan o wead diwylliant, hanes a thraddodiadau Cymru. Yn rhy aml, fodd bynnag, mae'n gymuned sydd ar y cyrion, wedi'i gwthio i ymylon cymdeithas, ac yn aml yn destun rhagfarn a gwahaniaethu. Yn 2014, pasiodd y Senedd hon ddeddfwriaeth a fyddai'n ei gwneud yn ofynnol i awdurdodau lleol asesu anghenion llety'r gymuned Sipsiwn, Roma a Theithwyr a diwallu'r angen a nodwyd. Mae Deddf Tai (Cymru) 2014 yn nodi dyletswyddau a disgwyliadau clir i awdurdodau lleol sicrhau bod gan y gymuned Sipsiwn, Roma a Theithwyr ddarpariaeth ddigonol o safleoedd priodol yn ddiwylliannol ar eu cyfer. Eto i gyd, wyth mlynedd ar ôl i'r darpariaethau hynny ddod i rym, rydym yn parhau i glywed am orlenwi difrifol ar safleoedd awdurdodau lleol, teuluoedd yn aros blynyddoedd am lain, ac ôl-groniad o broblemau cynnal a chadw ac atgyweirio. Ar ein hymweliadau â gwahanol leoliadau yng Nghymru, gwelsom drosom ein hunain y problemau y mae'r gymuned Sipsiwn, Roma a Theithwyr yn eu hwynebu o ddydd i ddydd. Mae cyfleusterau safleoedd, yn enwedig i'r ifanc, mewn cyflwr gwael iawn, neu heb fod yn bodoli o gwbl.