8. Dadl ar Adroddiad y Pwyllgor Newid Hinsawdd, yr Amgylchedd, a Seilwaith — 'Adroddiad ar weithrediad y mesurau interim diogelu'r amgylchedd'

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:20 pm ar 7 Rhagfyr 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Julie James Julie James Labour 5:20, 7 Rhagfyr 2022

(Cyfieithwyd)

Felly, yn sgil y gwaith pwysig y mae hi wedi bod yn ei wneud, rwy'n falch o gadarnhau y bydd Llywodraeth Cymru yn ymestyn cytundeb Dr Llewelyn Jones am flwyddyn arall, ac rwy'n arbennig o falch mai Dr Llewelyn Jones sydd yn y swydd. Nid ymestyn y swydd yn unig a wnawn, ond rydym yn ymestyn ei rôl ynddi, ac rwy'n credu bod hwnnw'n bwynt pwysig iawn i'w wneud. 

Fe wnaeth adroddiad y pwyllgor nifer o argymhellion i Lywodraeth Cymru, ac yn wir mae llawer o waith i'w wneud i sicrhau ein bod yn eu cyflawni. Yn benodol, byddwn yn gobeithio cynnal adolygiad o'r mesurau interim. Nodau'r adolygiad fydd gwerthuso effeithiolrwydd y trefniadau, er mwyn canfod a yw'r lefelau presennol o adnoddau'n ddigonol a llywio datblygiad corff llywodraethu amgylcheddol parhaol. Byddwn yn cyflwyno manylion yr adolygiad hwnnw maes o law. Rwy'n siŵr y bydd Llyr yn fy ngwahodd i sesiwn pwyllgor i fy holi'n fanwl arno, ac rwy'n hapus iawn i roi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Senedd drwy ddatganiad hefyd, Lywydd.

Mae Llywodraeth Cymru'n cydnabod y pwysau y mae'r asesydd interim wedi'i wynebu ers iddi gael ei phenodi, oherwydd y galw mawr am y gwasanaeth. Bydd angen inni ystyried yn ofalus iawn a oes gan yr asesydd interim yr adnoddau sydd eu hangen i gyflawni'r swyddogaethau y bwriedir iddi eu cyflawni yn effeithiol, a'r hyn y bydd angen inni ei wneud i sicrhau bod ganddi'r adnoddau hynny. Yn y cyfamser, mae tîm ysgrifenyddiaeth yr asesydd interim wedi bod yn gweithio gyda hi i nodi'r ffordd orau o wneud hyn, ac mae'n cynnwys comisiynu cefnogaeth allanol gan academyddion a gweithwyr proffesiynol ym myd y gyfraith ar gyfer ei hadroddiadau. Rydym yn gobeithio y bydd hyn yn arwain at lai o alwadau ar amser yr asesydd interim, gan ganiatáu iddi ei neilltuo ar gyfer cwblhau ei hadroddiadau.

Mae'n werth nodi hefyd, fel y mae pawb fwy neu lai sydd wedi cyfrannu wedi ei wneud, fod nifer uchel o achosion wedi'u derbyn y llynedd a chyfnod o gynnydd annisgwyl iawn yn ystod mis Tachwedd a mis Rhagfyr. Ond ers hynny, mae'r galw am y gwasanaeth wedi mynd yn ôl i ble roedd y lefelau galw a ragwelwyd, gyda dim ond pedwar cyflwyniad wedi dod i law ers 1 Mawrth 2022. Mae angen inni sicrhau bod yr adnoddau wedi'u teilwra i allu ymdopi â chynnydd annisgwyl, ond nad ydynt yn eistedd o gwmpas yn gwneud dim os yw'r lefel yn ôl yn wastad. Felly, mae ychydig o waith i'w wneud yno.

Yn adroddiad y pwyllgor, cafwyd nifer o argymhellion ar gyfer yr asesydd, fel mae Llyr ac eraill wedi nodi, ac roeddent yn gysylltiedig â chodi ymwybyddiaeth o'r gwasanaeth a thryloywder ynghylch ei gwaith. Ac fel y nodwyd yn ein hymateb i'r adroddiad, rydym yn darparu'r gefnogaeth y mae'r asesydd interim yn gofyn amdani ar gyfer cyflawni'r argymhellion hynny. Rydym yn awyddus iawn iddi allu gwneud hynny. Ac mae hynny'n cynnwys cymryd camau i sicrhau bod y tudalennau gwe yn llawer mwy hygyrch ac archwilio sut y gellir gwneud defnydd gwell o sianeli cyfryngau cymdeithasol i roi cyhoeddusrwydd i'r gwaith, ac rwy'n siŵr y bydd y pwyllgor yn falch o hynny. Rwyf hefyd yn ymwybodol fod yr asesydd interim wedi bod yn cymryd camau i gyhoeddi diweddariadau chwarterol ar ei thudalennau gwe er mwyn amlygu sut mae ei gwaith yn dod yn ei flaen. Mae hwn yn ddatblygiad cadarnhaol iawn, ac rwy'n falch o weld y camau'n cael eu cymryd mor gyflym mewn ymateb i argymhellion y pwyllgor.

Ond wrth gwrs, er hyn i gyd, ac fel y nododd Cadeirydd y pwyllgor, edrych ar waith yr asesydd yw hynny; nid yw'n edrych ar beth yw'r bwlch. Rydym yn cydnabod yn llwyr nad yw'r trefniadau yn llenwi'r bylchau llywodraethu amgylcheddol a adawyd gan Brexit yn llawn. Felly, rydym wedi ymrwymo i ddeddfwriaeth i gyflwyno corff llywodraethu amgylcheddol parhaol yn ystod tymor y Senedd hon. Mae gennym nifer o ddarnau pwysig o ddeddfwriaeth yn yr un gofod dros y flwyddyn i ddod gyda'r nod o greu Cymru wyrddach. Rwy'n siŵr fod yr Aelodau i gyd yn cofio ein bod wedi pasio Bil ddoe ddiwethaf i wahardd a chyfyngu ar werthiant rhai o'r cynhyrchion plastig untro mwyaf cyffredin yng Nghymru. Roeddwn wrth fy modd yn gallu gwneud hynny. Llongyfarchiadau i bawb am gymryd rhan yn hynny. Mae gennym Fil aer glân, Bil amaethyddol i ddiwygio'r ffordd y mae ein cymunedau ffermio yn cael eu cefnogi yn y dyfodol, a Bil ar ddiogelwch tomenni glo ar ei ffordd.

Rydym yn datblygu'r rhaglen waith ar gyfer cyflawni ein hymrwymiad i sefydlu corff llywodraethu amgylcheddol parhaol, gan ystyried yr angen i sicrhau bod mesurau ar waith i liniaru'r bylchau llywodraethu presennol. Mae hyn yn rhan o'r cytundeb cydweithio y byddwn yn ei ddatblygu gyda Siân Gwenllian, yr Aelod dynodedig. Byddaf yn ysgrifennu at y pwyllgor gyda rhagor o fanylion am y cynllun gwaith hwn maes o law. Wrth fwrw ymlaen â'r gwaith, byddwn yn gallu defnyddio'r profiad y mae'r asesydd interim wedi'i gael hyd yma a dysgu gan gymheiriaid yng ngwledydd eraill y Deyrnas Unedig ynglŷn â ble maent wedi cyrraedd hyd yma. Ac fel y dywedais dro ar ôl tro wrth Delyth—rwy'n siŵr y gall hi ei ailadrodd yn ôl i mi ei hun bron—un o'r pethau mawr rwyf am allu eu cyflawni o hyn yw gosod y targedau bioamrywiaeth yn y broses 30x30.

Rwyf ar fin mynd allan i COP, er fy mod yn swnio fel hyn—rwy'n siŵr y bydd pawb arall ar yr awyren yn falch iawn o eistedd wrth ymyl rhywun sy'n swnio fel hyn—a byddaf yn gweithio'n galed iawn gyda chynghrair yr hyn a elwir yn Lywodraethau a rhanbarthau is-genedlaethol ar draws y byd i wneud yn siŵr ein bod yn chwarae ein rhan yn sicrhau bod y targedau hynny'n ystyrlon ac y byddant yn adfer y fioamrywiaeth rydym i gyd yn dibynnu'n llwyr arni. Rwy'n golygu hyn o ddifrif calon. Rydym am i'r targedau hynny fod yn egnïol ac yn ymestynnol. Rydym eisiau iddynt olygu rhywbeth. Rydym eisiau iddynt wneud yn siŵr ein bod ni, mewn gwirionedd, yn amddiffyn ac yn gwrthdroi ac yn atal y dirywiad mewn bioamrywiaeth. Rwyf am i'r corff llywodraethu hwn fod yn rhan o'r gwaith o sicrhau bod hynny'n digwydd. Mae'n ddrwg gennyf fod yna fwlch, ac yn amlwg, nid ydym eisiau bod yn olaf—