Diolch, Lywydd. Wel, fe agorodd Gareth Davies, ein cyd-Aelod, y ddadl hon drwy gydymdeimlo—ac rwy'n gwybod bod pob Aelod yma yn rhannu hyn—â theulu, ffrindiau a chymuned Logan Mwangi. Mae trychineb o'r fath, meddai, yn amlygu'r angen i Lywodraeth Cymru sicrhau na fydd hyn byth yn digwydd eto, gydag adolygiad annibynnol i sicrhau 'bod byth eto yn golygu byth eto.' Dywedodd fod adolygiadau yn Lloegr yn blaenoriaethu'r hyn a aeth o'i le, gydag argymhellion clir i Lywodraeth y DU fwrw ymlaen â hwy, ac mae yna adolygiadau cyfredol yn yr Alban a Gogledd Iwerddon, felly pam mai Cymru'n unig sy'n cael ei gadael allan pan fo diogelwch plant yn cael ei beryglu? Os nad yw adolygiadau'n digwydd, meddai, bydd pobl Cymru eisiau gwybod pam ei bod yn ymddangos bod Llywodraeth Cymru'n osgoi atebolrwydd unwaith eto.

Dywedodd Heledd Fychan yn gwbl gywir ei bod yn gwbl hanfodol ein bod yn cael adolygiad annibynnol o ofal cymdeithasol plant yng Nghymru, oherwydd nid yw'n fater o wleidyddiaeth plaid. Mae'n ymwneud ag edrych ar y system yn ei chyfanrwydd, lle mae ffeithiau a ffigurau'n siarad drostynt eu hunain. Fel y dywedodd,

'Mae adolygiadau'n gadarnhaol... nid yn bethau i'w hofni... i ddysgu gwersi yn eu cyfanrwydd.'

Tynnodd Altaf Hussain sylw at y ffaith bod y methiannau gyda gwasanaethau cymdeithasol Pen-y-bont ar Ogwr yn dyddio'n ôl yn llawer pellach na'r achos unigol hwn, gyda nifer o adroddiadau beirniadol yn dangos plant yn mynd ar goll neu'n cael eu rhoi mewn perygl o gael eu hecsbloetio. 

Dywedodd Jane Dodds, sydd wedi cael gyrfa ym maes amddiffyn plant, nad yw'n gallu gweld unrhyw reswm pam y byddai COVID wedi atal ymyriadau i achub bywyd Logan. Cyfeiriodd at y ffaith bod adroddiadau Arolygiaeth Gofal Cymru—rwy'n credu iddi ddweud yn Wrecsam a sir Ddinbych—yn anodd iawn i'w dehongli, yn wahanol i adroddiadau cyfatebol gan y corff cyfatebol dros y ffin yn Lloegr. 

Dywedodd y Gweinidog, ein Dirprwy Weinidog Gwasanaethau Cymdeithasol, Julie Morgan, er gwaethaf hynny i gyd ei bod yn parhau i gredu nad nawr yw'r adeg am adolygiad annibynnol, er gwaethaf pwysau llethol y dystiolaeth i gefnogi adolygiad annibynnol. Mae'n bosibl fod ei datganiad na ddylech gynnal adolygiadau am fod rhannau eraill o'r DU wedi gwneud hynny'n unig, yr ymatebodd Gareth iddo, er bod pob Llywodraeth arall ledled y DU yn cydnabod yr angen am yr adolygiadau hyn, dro ar ôl tro yn aml, yn amlygu meddylfryd sylfaenol sy'n creu rhwystrau i gyflawniad o fewn Llywodraeth Cymru ar bwyntiau na ddylai fod â dim i'w wneud â gwleidyddiaeth plaid o gwbl. 

Mae'r pandemig wedi gwaethygu sefyllfa a oedd yn bodoli'n barod, ac fe amlinellodd yr adolygiad diogelu i achos Logan Mwangi nifer o argymhellion wedi'u hanelu at Lywodraeth Cymru, gan gynnwys yr argymhelliad y dylent ystyried comisiynu adolygiad ledled Cymru o ddulliau o gynnal cynadleddau amddiffyn plant i nodi—. Fe wnaethant gyfres o argymhellion nad oes gennyf amser i'w darllen. Fodd bynnag, yn 2019, gwrthododd y Dirprwy Weinidog Gofal Cymdeithasol, Julie Morgan, gomisiynu adolygiad ar y cynnydd yn nifer y plant mewn gofal yng Nghymru, ac mae ei nod i leihau niferoedd uchel drwy osod targedau i awdurdodau lleol, heb fesurau cadarn yn sail i'r targedau hyn wedi dwyn ffrwyth yn anffodus, oherwydd nid ydym wedi cael adolygiad annibynnol i sefydlu'r achosion sylfaenol. 

Wrth gwrs, nid yw hyn yn ymwneud yn unig â Phen-y-bont yr Ogwr, neu awdurdod lleol yn methu ymyrryd. Er enghraifft, mae gennyf waith achos yn ymwneud â rhieni niwroamrywiol yn sir y Fflint, a ysgrifennodd at bob cynghorydd sir gyda thystiolaeth nad oedd wedi'i chynnwys yn y dogfennau a gyflwynwyd i farnwr mewn achos teuluol ynghylch eu plant gan y cyngor, ac o ganlyniad i hyn cafodd eu plant eu rhoi mewn gofal a hyd heddiw nid ydynt wedi cael diagnosis, nid ydynt wedi cael eu trin ac nid ydynt wedi cael cymorth ar gyfer eu hawtistiaeth ymddangosiadol, eu tueddiad patholegol i osgoi gorchmynion a'u HDE. Ac ni wnaeth yr un o'r cynghorwyr ymateb oherwydd bod tîm cyfreithiol y cyngor wedi dweud wrthynt neu wedi gofyn iddynt beidio â gwneud, er gwaethaf y rôl hanfodol y maent i fod i'w chwarae yn herio swyddogion y cyngor a'u dwyn i gyfrif pan fo tystiolaeth o'r fath yn cael ei chyflwyno iddynt. 

Dylai achos trasig Logan Mwangi, a gafodd gam gan gymaint o asiantaethau ym Mhen-y-bont ar Ogwr, fod yn bwynt tyngedfennol i wasanaethau plant yng Nghymru. Mae'n rhaid sicrhau mai'r gwaddol a adewir gan y bachgen disglair, byrlymus hwn yw na ddylai ei lofruddiaeth erchyll gael ei hailadrodd byth. Er bod y Dirprwy Weinidog wedi addo derbyn canfyddiadau'r adolygiad i farwolaeth Logan, ni fydd hyn yn ymchwilio methiannau cyson yn ddigonol nac yn darparu atebion clir i gefnogi plant Cymru yn y dyfodol. Bydd adolygiad annibynnol o ofal cymdeithasol plant yn cyflawni hyn, ac mae plant Cymru yn haeddu ein cefnogaeth gyfunol. Felly, gadewch inni bleidleisio o blaid adolygiad annibynnol llawn a gonest o ofal plant yng Nghymru. Diolch yn fawr.