9. Dadl y Ceidwadwyr Cymreig: Adolygiad annibynnol o ofal cymdeithasol plant

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:43 pm ar 7 Rhagfyr 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Jane Dodds Jane Dodds Liberal Democrat 5:43, 7 Rhagfyr 2022

(Cyfieithwyd)

Mae llawer ohonoch yn gwybod fy mod wedi gweithio ym maes amddiffyn plant am oddeutu 25 mlynedd, ac fe wnes i weithio yn ystod y cyfnod COVID. A hoffwn fod yn glir, o fy narlleniad i o'r adroddiad ar Logan Mwangi, ni allaf weld unrhyw reswm y byddai'r cyfyngiadau COVID ar y pryd wedi cael—o ran gallu achub ei fywyd. Rwy'n credu ei bod yn bwysig iawn fy mod yn cofnodi hynny, gan ei bod yn hawdd dweud mai dyna oedd yn gyfrifol. Ond yn fy mhrofiad i, roedd yn ymwneud â llawer iawn mwy na'r cyfnod COVID.

Rwy'n croesawu ac yn diolch i'r Ceidwadwyr am y ddadl hon, ac rwy'n gwybod bod gennym yr un farn ar draws tair plaid wleidyddol yma yn y Siambr. Rwyf hefyd yn croesawu ymrwymiad y Gweinidog i ofal plant ac amddiffyn plant, a bod Llywodraeth Cymru wedi gwneud llawer o waith arloesol. Ond mae hyn yn ymwneud â sicrhau bod y pethau sylfaenol yn iawn, a'r pethau sylfaenol i mi yw gwneud yn siŵr fod ein plant ledled Cymru yn cael y cyfle gorau i fod yn ddiogel a chael eu diogelu. Rwyf eisiau ei wneud yn glir: yn anffodus, ni allwn fyth atal plant rhag cael eu brifo neu rhag marw, ond gallwn eu gwneud yn fwy diogel, a dyna beth mae'r adolygiad hwn yn galw amdano. Mae yna broblem glir a real yma o ran yr iaith. I mi, nid ymchwiliad mohono; adolygiad ydyw. Mae'n adolygiad lle gallwn ddysgu, lle gallwn ddeall y problemau. 

Gadewch i mi ddweud wrthych, rwyf wedi cymryd rhan yn y rhain drwy gydol y cyfnod y bûm yn weithiwr cymdeithasol, yn rheolwr gwasanaeth ac yn uwch arweinydd ym maes amddiffyn plant. Nid oes neb yn eu hoffi. Nid oes neb eu heisiau. Ond rydym yn eu gwneud oherwydd ein bod yn credu mai dyna'r peth gorau i'n plant, ac rydym yn eu gwneud er mwyn dysgu. Maent yn gallu bod yn gadarnhaol iawn. Fel rydych wedi'i glywed, maent yn gallu bod yn gyfleoedd i ni rannu arferion da a dyna rydym ei eisiau i blant Cymru.

Fel Aelodau o'r Senedd yn y Siambr hon, gallaf ddweud wrthych, nid oes gennyf syniad sut mae ein gwasanaethau plant ledled Cymru yn perfformio ym maes amddiffyn plant. Rwyf am roi rhai enghreifftiau pendant i chi. Arolygiaeth Gofal Cymru sy'n gyfrifol am arolygu gwasanaethau, ond mae adroddiadau diweddar o Wrecsam a sir Ddinbych yn anodd iawn i'w dehongli o ran sut maent yn perfformio ym maes amddiffyn plant. Ond os edrychwch chi ar y Swyddfa Safonau mewn Addysg yn Lloegr, mae'r adroddiad diweddaraf o Gaint yn dweud yn syth sut maent yn perfformio ym maes amddiffyn plant. Nawr, rwy'n credu y dylem ni gael hynny yma fel aelodau o'n cymunedau, ond hefyd fel Aelodau o'r Senedd. Dylem fod yn gwybod sut mae ein plant yn cael eu hamddiffyn ledled Cymru.

Fy mhwynt olaf yw mai cynnig ar gyfer adolygiad yw hwn. Mae'n ymwneud â gwrando ar bobl a gwrando ar y rhai sy'n gweithio ar y rheng flaen ar draws yr holl wasanaethau. Rwy'n derbyn pwynt Huw Irranca-Davies: mae'n ymwneud â gweithio a gwrando ar yr holl weithwyr proffesiynol hynny, oherwydd roedd yna broblemau gyda sefyllfa Logan. Fy nghwestiwn i chi, Ddirprwy Weinidog, yw hwn: os nad nawr yw'r adeg gywir i gael adolygiad cenedlaethol, yn dilyn marwolaeth drasig iawn Logan Mwangi, gyda niferoedd cynyddol o blant mewn gofal, gyda'r system ofal ar ben ei thennyn, gyda niferoedd enfawr o swyddi gwag mewn rhannau o'n gwlad, pryd fydd hi'n adeg gywir? Diolch yn fawr iawn.