9. Dadl y Ceidwadwyr Cymreig: Adolygiad annibynnol o ofal cymdeithasol plant

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:51 pm ar 7 Rhagfyr 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Julie Morgan Julie Morgan Labour 5:51, 7 Rhagfyr 2022

(Cyfieithwyd)

Rwy'n credu fy mod wedi ymateb i chi pan ofynnoch chi gwestiwn tebyg yn y datganiad llafar yr wythnos diwethaf, drwy ddweud ein bod eisoes wedi cytuno y bydd pedwar adolygiad ar y cyd rhwng gwahanol gyrff arolygu gweithdrefnau amddiffyn plant dros y ddwy flynedd nesaf. Felly, rwy'n credu i mi ddweud hynny wrthych chi pan ymatebais o'r blaen.

Ond rydym wedi gwneud llawer o adolygiadau, ac fe wnaf eu hailadrodd: adroddiadau thematig Canolfan Polisi Cyhoeddus Cymru ar blant sy'n derbyn gofal; gwaith grŵp cynghori'r gweinidog ar wella canlyniadau i blant yn ystod tymor diwethaf y Senedd; adroddiad ac argymhellion y Gweithgor Cyfraith Gyhoeddus i ddargyfeirio plant yn ddiogel rhag dod yn destun achosion cyfraith gyhoeddus; yr 'Adroddiad Adolygu'r Argyfwng ym maes Gofal'; a 'Born into Care' Sefydliad Nuffield. Ac mae'r gwaith ymchwil hwn, yn ogystal â chanfyddiadau adolygiadau a gynhaliwyd mewn mannau eraill—y rhai y cyfeiriodd Gareth Davies atynt—wedi llywio ein blaenoriaethau, ac mae gennym gynllun clir eisoes ar gyfer diwygio gwasanaethau plant yng Nghymru mewn modd radical sy'n adeiladu ar bron i 25 mlynedd o brofiad ers datganoli, ac rydym yn gwybod bod yn rhaid mynd i'r afael â'r heriau.

Dyma'r hyn rydym eisoes yn ei wneud: ymyriadau ataliol i deuluoedd sydd â phlant ar ymylon gofal, gan gynnwys gwasanaethau eiriolaeth i rieni; cynadledda grŵp teuluol; diwygio cyfiawnder teuluol; a fframwaith ymarfer cenedlaethol. Mae sefydlu swyddfa genedlaethol a fframwaith gofal cenedlaethol ar gyfer gofal cymdeithasol yn darparu cyfrwng ar gyfer trawsnewid gyda gwasanaethau a gomisiynwyd yn genedlaethol, a bydd datblygu un adolygiad diogelu unedig, yn ffordd o gynnal un adolygiad sengl yn dilyn digwyddiadau difrifol, gan alluogi adolygiadau i gael eu cynnal yn gyflymach, ac osgoi dyblygu adolygiadau lluosog, ac yn ei gwneud yn bosibl canfod a gweithredu'r dysgu ar sail Cymru gyfan.

Hefyd, fe ddywedais yn fy natganiad llafar yr wythnos diwethaf ein bod yn bwrw ymlaen â'r camau ychwanegol. Mae AGC wedi cytuno i gynnal adolygiad cyflym o'r strwythurau a'r prosesau sydd ar waith i lywio penderfyniadau ynglŷn â sut mae plentyn yn cael ei ychwanegu neu ei dynnu oddi ar gofrestr amddiffyn plant. Cytunwyd y bydd grŵp gorchwyl a gorffen yn cael ei sefydlu o dan fwrdd prosiect gweithdrefnau diogelu Cymru i ystyried y canllawiau, y gweithdrefnau a'r ddeddfwriaeth bresennol er mwyn sicrhau bod y rhain yn darparu'r wybodaeth gywir sydd ei hangen i gyflawni eu dyletswyddau.

Yn sicr, nid ydym yn anwybodus, ac nid ydym yn hunanfodlon, a byddwn bob amser yn ymateb i dystiolaeth newydd. Felly mae'r holl bethau hynny'n digwydd, ac rydym wedi derbyn y pum argymhelliad cenedlaethol, a fydd yn cynnwys mewnbwn sylweddol gan Lywodraeth Cymru wrth weithredu ar y pum argymhelliad cenedlaethol hynny, ac mae'r bwrdd iechyd eisoes wedi mynd ati i gomisiynu adolygiad annibynnol o'r ffordd y maent yn cynnal gweithdrefnau diogelu. Ond rydym yn gwybod bod hwn yn fater pwysig tu hwnt a dyna pam rwyf wedi ei gwneud yn glir fy mod yn disgwyl i gamau gael eu cymryd yn gyflym gan yr holl asiantaethau perthnasol i fynd i'r afael â'r argymhellion a'r themâu dysgu a nodwyd o'r adolygiad ymarfer plant sy'n deillio o farwolaeth Logan.

Nid wyf dan unrhyw gamargraff ynghylch yr heriau rydym yn eu hwynebu wrth sicrhau ein bod yn bwrw ymlaen â'r blaenoriaethau hyn a nodwyd i wella ein gwasanaethau plant, ond nid wyf eto wedi clywed unrhyw beth i fy mherswadio y byddai adolygiad cenedlaethol eang yn amlygu unrhyw beth sylweddol nad ydym yn ymwybodol ohono. Pe bawn yn credu bod budd mewn cael un o'r adolygiadau hyn, wrth gwrs y byddwn eisiau ei wneud. Mae buddiannau'r plant yng Nghymru ar frig fy agenda ac agenda'r Llywodraeth. Ond byddai cynnal adolygiad o'r natur hon yn llyncu amser ac adnoddau'r union bobl sydd eu hangen ar hyn o bryd i wneud y gwaith dan sylw.

Rwy'n siŵr fod yr Aelodau'n ymwybodol o'r ymdrechion helaeth y mae'n rhaid eu gwneud er mwyn cynnal adolygiad yn briodol, a byddai'r ymdrechion hynny'n gorfod cael eu gwneud gan y bobl yn ein gwasanaethau sy'n gorfod darparu'r gwasanaethau, sy'n gorfod gwella'r sefyllfa i blant yng Nghymru, a dyna yw fy mhryder gwirioneddol. Pan nad oes unrhyw beth sylweddol iawn y gallwch ei weld drwy gael adolygiad, nid wyf yn gweld y gellir ei gyfiawnhau pan fo'n dargyfeirio pobl o'r gwaith y maent eisoes yn ei wneud.

Dyma'r amser i ni gefnogi ein staff rheng flaen, yn hytrach na chreu mwy o ansicrwydd iddynt, a dyma'r amser i gefnogi'r diwygiadau. Am y rheswm hwn rwyf wedi galw am drefnu uwchgynhadledd ar gyfer ymarferwyr. Rydym eisiau siarad â hwy a chlywed yn uniongyrchol gan y rheng flaen, i lunio a gwella'r modd yr awn ati i drawsnewid gwasanaethau plant, gan gydnabod y gwaith gwych y maent yn ei wneud, ond hefyd i rannu arferion da sy'n bodoli eisoes.

Daw hyn yn sgil yr uwchgynhadledd gyntaf erioed ar gyfer plant a phobl ifanc â phrofiad o fod mewn gofal, a gynhaliwyd ddydd Sadwrn diwethaf yn yr amgueddfa yng Nghaerdydd, ac roedd yn ddigwyddiad llwyddiannus iawn. Roedd gennym 40 o bobl ifanc â phrofiad o fod mewn gofal yno o bob rhan o Gymru. Roedd gennym bump o Weinidogion yn bresennol, ac fe wnaethom eistedd yno drwy'r dydd a gwrando ar yr hyn a ddywedodd y bobl ifanc a oedd â phrofiad o fod mewn gofal. Ac mae gennym restr hir iawn o bethau y mae'n rhaid inni fwrw ymlaen â hwy, ac mae'n rhaid inni eu gwneud, ac rydym wedi ymrwymo i'r plant yng Nghymru y byddwn yn gwneud y pethau hynny.

Ond ni allwn wneud hynny os oes rhaid inni ddargyfeirio i wneud adolygiad ar wasanaethau plant yng Nghymru. Gwnaeth Huw bwynt grymus iawn yn ei gyfraniad nad yw hyn yn ymwneud yn unig â gwasanaethau plant. Rydym wedi cael peth dryswch yn y ddadl ynglŷn â gofyn am adolygiad amddiffyn plant, am wasanaethau plant, ond byddai'n rhaid inni gael adolygiad eang—[Torri ar draws.] Nid wyf—. Rwy'n credu—