4. Dadl ar Ddatganiad: Cyllideb Ddrafft 2023-24

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:10 pm ar 13 Rhagfyr 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Laura Anne Jones Laura Anne Jones Conservative 4:10, 13 Rhagfyr 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch am eich datganiad drafft ar y gyllideb, Gweinidog. Bydd fy mhwyslais i, o ystyried fy mhortffolio cysgodol, wrth gwrs, ar addysg, a gallaf dim ond gwneud sylw ar yr hyn sydd gennyf o fy mlaen i.

Fis diwethaf, gwelsom ddatganiad hydref Llywodraeth y DU yn rhoi pobl ifanc ar flaen eu hagenda, gyda chynnydd yn y cyllid ar gyfer addysg. Galwais am gynnydd tebyg yng Nghymru yr wythnos wedi i ddatganiad yr hydref gael ei gyhoeddi, felly, i ddechrau, roeddwn yn falch iawn o glywed y byddai cynnydd cyfatebol yng Nghymru, mae'n debyg. Fodd bynnag, ar ôl darllen ymhellach, nid oedd yn glir i mi, Gweinidog, a yw'r ffigur o £117 miliwn a gawsoch gan Lywodraeth y DU fel cyllid canlyniadol yn sgil y cynnydd yng nghyllideb addysg Lloegr, wedi'i gynnwys gyda chyllideb llywodraeth leol a'i fod yn rhan o'r ffigur o £227 miliwn yn eich datganiad, neu, a oedd y £117 miliwn yn ffigur ar wahân, sydd mewn gwirionedd yn ychwanegol at y £227 miliwn a gyhoeddwyd ar gyfer llywodraeth leol. Felly, byddai rhywfaint o eglurder ar hynny yn cael ei werthfawrogi'n fawr.

Os yw'r ffigwr o £117 miliwn yn y gyllideb i mewn gyda'r £227 miliwn i lywodraeth leol, ac nid yw'r £117 miliwn ychwanegol yn cael ei glustnodi'n benodol ar gyfer addysg, yna yn amlwg, mae hyn yn codi rhai pryderon. Ni fydd yr arian—y £117 miliwn—a fwriedir ar gyfer addysg o reidrwydd yn mynd i fyd addysg, o ystyried yr holl bwysau ychwanegol ar ein hawdurdodau lleol. Gan y gallai arian o bosibl gael ei wario mewn mannau eraill, wrth gwrs, a pheidio mynd i'r man lle mae ei angen yn ddirfawr mewn addysg rheng flaen, ac ar adeg pan fo cyllidebau ysgolion wedi'u hymestyn i'r eithaf gyda llawer o bwysau ychwanegol ar addysg yng Nghymru, Dim ond £20 miliwn yr ydych chi wedi'i gyhoeddi, mewn gwirionedd, sydd i fynd i addysg yn uniongyrchol yn eich datganiad cyllideb ddrafft. Hefyd, ydy'r £227 miliwn neu'r £117 miliwn a gyhoeddwyd heddiw yn cynnwys arian ar gyfer codiadau cyflog athrawon, neu a fydd hynny'n dod allan o bot arall o arian?

Yn olaf, Gweinidog, a fyddech chi'n gallu rhoi dadansoddiad o'r ffigyrau £227 miliwn a £117 miliwn hynny, a gyhoeddwyd heddiw, oherwydd rwy'n gobeithio y bydd hynny'n mynd rhywfaint o'r ffordd i leddfu'r pryderon sy'n amlwg yn cael eu codi gan y datganiad hwn heddiw? Ond mae'n hanfodol bwysig bod y cyllid mewn addysg yn cyrraedd lle mae ei angen fwyaf ar y rheng flaen, fel y gall helpu i leddfu'r pwysau difrifol hynny y mae ysgolion yn eu hwynebu ar hyn o bryd, ac, wrth gwrs, i ariannu'r cyfarwyddebau niferus a roddwyd arnyn nhw gan Lywodraeth Cymru.

Llwyddodd Llywodraeth y DU i ymateb i'r pwysau presennol gan gyhoeddi arian ychwanegol i addysg, sy'n mynd yn uniongyrchol i addysg. Yng Nghymru, rydych chi dim ond wedi llwyddo i gyhoeddi, fel y dywedais i, £20 miliwn i fynd i addysg yn uniongyrchol. Nid yw'n sicr y bydd y gweddill yn mynd i fyd addysg. Mae'n ymddangos, unwaith eto, bod y datganiad drafft ar gyfer y gyllideb yn golygu bod addysg yng Nghymru ar ei cholled.