Diolch am y cyfle i drafod cefndir y ddadl heddiw ar Reoliadau’r Fasnach mewn Anifeiliaid a Chynhyrchion Perthynol (Diwygio a Swyddogaethau Deddfwriaethol) ac Iechyd Anifeiliaid (Diwygiadau Amrywiol) (Cymru) (Ymadael â’r UE) 2022. Caiff masnach mewn anifeiliaid a chynhyrchion anifeiliaid ei reoleiddio gan gyfres o ddeddfwriaeth ddomestig a chyfraith yr UE a ddargedwir, ac mae rheolaethau mewnforio yn cael eu gweithredu a'u gorfodi ar ein ffin gan Reoliadau Masnach mewn Anifeiliaid a Chynhyrchion Perthynol (Cymru) 2011. Mae'r rheoliadau hyn yn ymwneud â pharhad y rheolau masnach presennol. Bydd nwyddau sy'n cael eu mewnforio yn parhau i fodloni'r gofynion iechyd mewnforio presennol, fel y rhai sy'n ymwneud â statws iechyd y wlad y dônt ohoni, profion priodol ac ardystiad milfeddygol, ymhlith eraill.

Er i'r Ddeddf ymadael gadw cyfran dda o gyfraith yr UE mewn cyfraith ddomestig, roedd y gyfraith yn y maes hwn, yn rhannol, yn cael ei llywodraethu ar lefel yr UE gan gyfarwyddebau na ddargadwyd gan y Ddeddf honno. Y rheoliadau hyn yw'r darn olaf mewn cyfres hir o offerynnau statudol sydd wedi'u gwneud i sicrhau bod pob cywiriad rhagorol sy'n gysylltiedig ag ymadael â'r UE yn y maes iechyd a lles anifeiliaid yn ar y llyfr statud domestig.

Mae'r rheoliadau hyn yn ymdrin â'r rhannau hynny o'r 11 cyfarwyddeb UE yr ydym ni am eu cadw yn llyfr statudau Cymru; yn benodol, safonau iechyd anifeiliaid a gaiff eu mewnforio a phwerau gweinyddol a deddfwriaethol. Mae'r rheoliadau hyn wedi'u drafftio drwy gyfeirio at gyfarwyddebau'r UE, fel y'u haddaswyd gan y rheoliadau, ac maent yn cynnwys pwerau newydd sydd gan Weinidogion Cymru o ran gweinyddu a gwneud rheoliadau, sy'n cyfateb i'r swyddogaethau a fodolai yn flaenorol ar lefel yr UE o dan y cyfarwyddebau hyn. Maen nhw hefyd yn gwneud mwy o fân ddiwygiadau o ran eu gweithredu. 

Gwneir y rheoliadau hyn drwy ddefnyddio'r weithdrefn gadarnhaol, gan ddefnyddio pwerau a roddwyd i Weinidogion Cymru gan Ddeddf yr Undeb Ewropeaidd (Ymadael) 2018, ac mewn perthynas â nifer fach o ddiwygiadau i ddeddfwriaeth ddomestig, Rheoliad (UE) 2017/625 ar reolaethau swyddogol, y rheoliad rheoli swyddogol. Fe gawson nhw eu cyflwyno gerbron y Senedd ar 22 Tachwedd, ac mae disgwyl iddyn nhw ddod i rym ar 16 Rhagfyr pe baen nhw'n cael eu cymeradwyo.

Mae'r Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad wedi craffu ar y rheoliadau drafft ac wedi paratoi adroddiad, ac rwy'n cydnabod nifer y pwyntiau craffu a godwyd gan y pwyllgor yn ei adroddiad, ac yn croesawu ei adborth a'i waith craffu gwerthfawr. Rhoddodd fy swyddogion ymateb llawn i adroddiad y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad. Mae hwn wedi bod yn offeryn 100 tudalen hynod o hir a thechnegol gymhleth i'm swyddogion ddrafftio, sy'n ganlyniad i'r cyd-destun deddfwriaethol sydd eisoes yn gymhleth y bydd y rheoliadau'n gweithredu ynddo, sef 11 o gyfarwyddebau'r UE, naw rheoliad a ddargadwyd gan yr UE a dwy gyfres ddomestig o reoliadau, gyda chyfanswm o gannoedd o dudalennau o ddeddfwriaeth.

Mae Llywodraeth Cymru wedi ystyried y pwyntiau a godwyd gan y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad yn ofalus, ac maen nhw'n deall pryderon y pwyllgor. Fodd bynnag, rwy'n hyderus y gellir eu datrys, oherwydd nad ydynt yn cael effaith sylweddol ar weithrediad y rheoliadau, ac ar y cyfan, ni ddylent atal llunio'r rheoliadau. Mae Llywodraeth Cymru wedi ystyried y pwerau brys o dan y Ddeddf Ymadael fel ffordd o gywiro'r drafftio diffygiol. Fodd bynnag, ni ystyriwyd ei fod yn ateb ymarferol, ac eglurir hyn yn yr ymateb i lythyr y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad ar 12 Rhagfyr.

O'r 34 pwynt adrodd, cynigir y bydd offeryn diwygio byr yn datrys dau o'r pwyntiau adrodd. Llunnir yr offeryn diwygio cyn gynted ag y bo'n ymarferol. Yn y cyfnod ymyrryd byr cyn gwneud y gwelliant, gellir rheoli'r anghysondebau hyn yn weithredol, ac ni fydd unrhyw effaith andwyol ar fasnachwyr nac unrhyw risg o beryglu iechyd a lles anifeiliaid. Mae deuddeg pwynt adrodd yn fân wallau y gellir eu cywiro wrth eu cyhoeddi. O ran 18 o bwyntiau, mae swyddogion yn fodlon y gallant ddarparu rhesymeg dros y drafftio a ddylai ddatrys pryderon y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad. Nid oes angen ymateb na gweithredu'r Llywodraeth ar y tri phwynt adrodd terfynol.

Rwy'n gofyn i Aelodau'r Senedd gefnogi'r rheoliadau drafft oherwydd eu bod yn cynnwys pwerau gweinyddol a deddfwriaethol newydd i Weinidogion Cymru, a gollir os na ellir gwneud y rheoliadau hyn. Ni fydd y pwerau galluogi yn y Ddeddf Ymadael ar gael ar ôl 31 Rhagfyr 2022. Gwnaed rheoliadau tebyg gan yr Ysgrifennydd Gwladol a fydd yn gymwys yng nghyswllt Lloegr a'r Alban. Os na wneir y rheoliadau, ni fydd gan Weinidogion Cymru yr un gyfres o bwerau â gweinyddiaethau eraill y DU, y mae eu hangen i ymateb yn gyflym i risgiau sylweddol o ran clefydau anifeiliaid a all effeithio ar fasnach.

Bydd y rheoliadau hyn yn sicrhau bod y fframwaith cyfreithiol ar y cyd, ochr yn ochr â fframwaith gyffredin iechyd a lles anifeiliaid y DU sy'n llywodraethu mewnforion, yn gyson ym Mhrydain ac yn darparu sefydlogrwydd a sicrwydd i fasnachwyr ac awdurdodau ledled Cymru.