Part of the debate – Senedd Cymru am 4:20 pm ar 10 Ionawr 2023.
Rwy'n credu bod y ddau gwestiwn manwl mewn gwirionedd ynghylch rhai o'r pwyntiau yr ydym ni'n ceisio mynd i'r afael â nhw yn y manylebau technegol o ran yr hyn yr hoffem ni ei wneud ar y safle, ond yna'r alwad ehangach i bobl gymryd rhan nid yn unig wrth greu cyfleuster cynhyrchu radioisotopau, sy'n debygol o fod yn y gogledd-orllewin oherwydd y safleoedd tebygol a fydd yn ymgeisio, ond beth mae hynny'n ei olygu wedyn o ran ymchwil a chydweithio â phrifysgolion eraill Cymru a sefydliadau eraill o gwmpas y DU. Nid oes cyfleuster fel hyn yn y DU, ac os ydym yn llwyddo i'w greu, rwy'n rhagweld yn llawn y bydd diddordeb sylweddol ledled y DU yn y potensial ar gyfer clwstwr technoleg ac ymchwil a chyllid sylweddol yn y DU i gyd-fynd ag ef.
Rwy'n credu eich bod yn gwneud pwynt pwysig am ein cyflenwadau presennol o radioisotopau. Dydym ni ddim yn cynhyrchu unrhyw rai yn y DU mewn unrhyw ffordd o bwys. Yr hyn rydym ni'n ei wneud yw ein bod ni'n dibynnu ar gynnyrch o wledydd yr Undeb Ewropeaidd, yn y bôn. Mae'r holl broses o'u cludo hefyd yn rhan o'r hafaliad. Rwy'n cofio o'r anawsterau o ystyried sut beth allai Brexit heb gytundeb edrych ar fwy nag un achlysur bod y gallu i fewnforio radioisotopau yn llwyddiannus yn ffactor sylweddol o fewn hynny. Gwyddom, ac fe wyddem ni ar y pryd, y byddai'r cynhyrchu hwnnw'n dod i ben rhywbryd yng Ngorllewin Ewrop, yr ydym yn dibynnu arno ar hyn o bryd. Felly, mae'n tynnu sylw at y ffaith ein bod ni wedi gwybod bod hyn yn her, rydym yn cynllunio ar ei gyfer, ac mae gennym ni gynllun yng Nghymru ynghylch sut i fynd i'r afael â hi, nid yn unig i ni, ond i'r DU yn ehangach, ac, yn wir, i wledydd gerllaw lle mae potensial i allforio, oherwydd, ar hyn o bryd, nid oes cynigion eraill i geisio llenwi'r bwlch hwn mewn systemau gofal iechyd tebyg eraill. Wrth i ni fynd trwy'r cam hwn ohono, byddaf yn fwy na pharod i ddod yn ôl at y manylion a'r potensial.