Part of the debate – Senedd Cymru am 6:14 pm ar 17 Ionawr 2023.
Diolch, Llywydd, a hoffwn ddiolch i'r tri Aelod am eu cyfraniadau i'r ddadl hon. Rwy'n ddiolchgar i Huw Irranca-Davies ac i’r Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad am eu gwaith craffu, ac rwy'n gresynu'n fawr nad yw'r Senedd wedi cael mwy o amser i ystyried y Bil hwn. Ysgrifennais at y Llywydd ar 27 Mehefin y llynedd, yn amlinellu bod Llywodraeth y DU wedi dewis peidio â gweithio gyda'r Llywodraethau datganoledig wrth ddatblygu'r Bil hwn, ac mae hynny wir yn ein rhoi ar y droed ôl o'r dechrau mewn ffordd nad ydw i'n credu y byddai unrhyw un ohonon ni ei eisiau. Mae'n Fil cymhleth iawn, ac mae fy swyddogion wedi bod yn gweithio'n galed iawn i ddeall beth yn union y bydd yn ei olygu i Gymru, ac rwy'n credu bod hynny'n wir hefyd am y gweinyddiaethau datganoledig eraill.
Gofynnodd Sam Kurtz pam ein bod ni wedi cyflwyno’r cynnig cydsyniad deddfwriaethol hwn. Wel, o'm safbwynt i, rwyf wedi gwneud hynny i ddiogelu'r setliad datganoli. Sam Kurtz, fel Ceidwadwr, efallai nad ydych chi’n poeni am hynny, ond rwy'n poeni'n angerddol am hynny. Rydyn ni'n gorfod gwneud y gwaith nawr, mewn gwirionedd, y dylen ni fod wedi ei wneud y llynedd, reit ar y dechrau, a phe byddem wedi cael yr ymgysylltiad priodol hwnnw gan Lywodraeth y DU ar fanylion y Bil, rwy'n credu y byddem ni wedi cael ymgymryd â'r gwaith hwn yn llawer cynharach.
Cyfeiriodd Huw Irranca-Davies at amrywiaeth o Reolau Sefydlog a gofynnodd pam ein bod ni wedi’i gyflwyno o dan y Reol Sefydlog benodol yr ydym ni wedi’i gyflwyno oddi tano. Mae 'Bil perthnasol' yn un sydd dan ystyriaeth yn Senedd y DU sy'n gwneud darpariaeth berthnasol mewn perthynas â Chymru, yn unol â hynny yn Rheolau Sefydlog 29. Rydym ni’n credu bod organebau sy’n cael eu haddasu yn enetig yn gadarn o fewn cymhwysedd deddfwriaethol y Senedd hon, ac nid yw'r Bil bridio manwl yn gwneud unrhyw ddarpariaethau'n uniongyrchol mewn perthynas â Chymru. Roeddem ni am gymryd ymagwedd ofalus tuag at beirianneg enetig, ac rwy'n deall yn iawn y gwahaniaeth rhwng GM a GE, ond fe ddewison ni gymryd yr ymagwedd honno.
Rwy'n credu mai'r hyn y mae'r ddadl hon yn ei ddangos mewn gwirionedd heddiw yw, lle mae Deddf Marchnad Fewnol y Deyrnas Unedig 2020 yn effeithio'n negyddol ar ddatganoli mae'n rhaid i ni weithredu i leihau ei effeithiau, a byddwn yn parhau i herio effeithiau negyddol y Ddeddf a hyrwyddo hawliau'r Senedd hon i ddeddfu heb ymyrraeth mewn meysydd sydd wedi'u datganoli i Gymru.
Cyfeiriodd Huw Irranca-Davies at y sesiwn graffu a gawsoch gyda'r Cwnsler Cyffredinol ddoe, ac effeithiau UKIMA ar y Bil hwn a'r Bil Plastig untro. Rwy'n gwybod y bydd y Cwnsler Cyffredinol yn ysgrifennu at y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a’r Cyfansoddiad ar y mater hwn, felly ni wnaf ddrysu pethau yma nawr. Rwy'n hapus iawn i gefnogi, os yw Huw Irranca-Davies a'i bwyllgor eisiau ysgrifennu at y Pwyllgor Busnes—ac rwy'n siŵr y byddai'r Llywydd yn cytuno—os ydych chi'n credu mewn adolygiad o Reolau Sefydlog, rwy'n siŵr y byddai'r Llywydd a'r Pwyllgor Busnes yn edrych ar hynny.
Rwy'n credu bod Sam Kurtz, yn ei gyfraniad, wir yn meddwl ein bod ni wedi diystyru hyn, a dydw i ddim wedi ei ddiystyru; dydw i ddim yn anghytuno bod gan y dechnoleg addewid mawr, ac y gallai gael addewid mawr, ond yr hyn nad ydw i'n ei ddeall yw na allwch chi weld mai ein dyletswydd ni fel deddfwyr yw ystyried yn ofalus y dystiolaeth am newid yn gyntaf a'r goblygiadau posib, a dyna rydyn ni'n bwriadu ei wneud. Rwy'n credu bod gennym ni'r amser i ystyried yn ofalus yr hyn rydyn ni'n ei wneud yma. Felly, gadewch i ni ei gymryd. Pam ddim ei gymryd? Dim ond un cyfarfod rydw i wedi ei gael gyda Gweinidog Llywodraeth y DU, ac fe ddof fi at hynny yn y man, ond yn sicr, fy nealltwriaeth i ganddo oedd y bydd hyn yn cymryd cwpl o flynyddoedd, i'r organebau PB cyntaf ddod ar y farchnad. Mae gennym ni'r amser, felly gadewch i ni gymryd yr amser hwnnw, gadewch i ni ei ystyried, a gadewch i ni ofyn am farn.
Fe wnaethoch chi hefyd ofyn am labelu, a dyna oedd fy mhrif gwestiwn, neu un o fy mhrif gwestiynau, i'r Arglwydd Benyon, y Gweinidog yn Llywodraeth y DU, a'r ateb oedd, pe bai ni'n labelu hyn yn y ffordd mae Llywodraeth Cymru wedi awgrymu, gallai defnyddwyr gredu bod yna risg diogelwch, oherwydd ei fod wedi'i labelu. Nawr, yn y blynyddoedd rydw i wedi bod yn delio â bwyd a diod o Gymru—a byddwn i wedi meddwl y byddai Sam Kurtz yn cytuno—mae defnyddwyr eisiau gwybod o ble mae eu bwyd yn dod. Maen nhw eisiau gwybod beth sydd ynddo, oherwydd eu bod nhw eisiau gwneud y penderfyniadau gwybodus hynny. Felly, pam ddim ei gael os nad yw'n unrhyw beth i boeni amdano? Os nad oes gennych chi unrhyw beth i'w guddio, beth am gael y labelu hwnnw? Felly, rwy'n credu ei bod yn siomedig iawn nad oedd y Gweinidog yn cydnabod hynny.
Felly, i gloi, ni allwn ni gefnogi caniatâd ar gyfer y Bil hwn. Rwy'n credu ei fod yn dinistrio’r setliad datganoli, ac, fel y dywedais ar y cychwyn, rwy'n gofyn i Aelodau atal caniatâd ar gyfer y Bil hwn. Diolch.