Part of the debate – Senedd Cymru am 5:00 pm ar 17 Ionawr 2023.
Diolch i Jenny Rathbone am y cwestiynau hynny. Tynnais sylw at Ysgol Gynradd South Point oherwydd dyma'r ysgol sero net gyntaf yng Nghymru, yn etholaeth fy nghyd-Aelod yn y Llywodraeth, Jane Hutt. Credaf ei bod yn deg dweud, yn ôl pob tebyg—ac rwy'n gobeithio na fyddai ots ganddi i mi ei eirio felly—mae'n rhaid ei bod ymhlith yr ysgolion yr ymwelir â hi amlaf, er mwyn edrych ar yr hyn a wnaed yno, a diolch iddyn nhw am eu haelioni a'r croeso a gewch. Rwy'n ofni bod llawer ohonom wedi profi'r croeso hwnnw'n aml iawn. Felly, mae nhw wedi bod yn rhagweithiol iawn, iawn am fod yn barod i rannu hynny, ac rwy'n gwybod bod y cyngor yn cefnogi hynny ac yn ymestyn hynny yn fawr hefyd.
Yn ehangach, credaf fod y pwynt y mae'r Aelod yn ei wneud yn bwysig iawn, serch hynny, am sut rydym yn prysur gyffredinoli arferion gorau a dysgu yn yr hyn sy'n ardal sy'n datblygu mewn rhai ffyrdd, onid yw? Felly, mae grŵp gorchwyl a gorffen datgarboneiddio adeiladau sectoraidd, y mae Sefydliad Brenhinol y Syrfewyr Siartredig yng Nghymru wedi'i ddatblygu ac mae hynny'n cyd-fynd â'n hymrwymiadau datgarboneiddio. Mae wedi creu pecyn cymorth sy'n gallu cefnogi datblygiad y prosiectau hyn, o ran bod yn garbon niwtral mewn termau gweithredol ond hefyd o ran y carbon ymgorfforedig. Felly, mae corff o arbenigedd bellach yn cael ei greu y gallwn ni sicrhau ei fod yn cael ei ddeall a'i rannu.
Mae'r pwynt y mae'n ei wneud ar nodi'r sgiliau a'r llafur lleol yn bwysig iawn. Un o'r egwyddorion yng nghronfa her ysgolion cynaliadwy oedd blaenoriaethu defnyddio sgiliau lleol a'r economi sylfaenol yn lleol i leoliad yr ysgol, am resymau y gwn ei bod yn rhannu fy ymrwymiad a'm hangerdd amdanynt. Ond, rydym yn gweithio ar hyn o bryd i nodi'r hyn sy'n amlwg yn rhyw lefel o fwlch sgiliau yn y maes hwn, a chlywsom Vaughan Gething yn siarad rhywfaint am hyn yn gynharach. Felly, mae swyddogion yn gweithio'n agos iawn gyda'r sector i nodi beth sydd angen digwydd yn y maes hwnnw.
O ran teithio llesol, tua blwyddyn neu ddwy yn ôl, gofynnon ni i gadeirydd y bwrdd teithio llesol edrych ar yr amodau yr ydym yn eu nodi ar gyfer y cyllid cymunedau dysgu cynaliadwy er mwyn sicrhau eu bod yn ymestyn. Ac felly, mae rhai datblygiadau wedi bod ers hynny. Ond, rydym hefyd yn edrych ar waith y pwyllgor roedd Huw Irranca-Davies yn rhan ohono, yn edrych ar deithio llesol yn ehangach, a dywedwyd rhai pethau heriol wrthym ynghylch i ba raddau y gallwn ni ac y dylem ni fynd ymhellach o ran buddsoddi mewn ysgolion newydd ynghylch theithio llesol. A'r pwynt mae'n ei wneud, rwy'n siŵr, yw un o'r pwyntiau y byddwn ni'n eu hystyried, felly diolch am godi hynny heddiw.