Diolch yn fawr iawn wir, Jenny Rathbone, am gydnabod bod cymaint wedi cael ei guddio, cymaint yn ein cenhedlaeth ni—mewn gwirionedd, mewn llawer o hanesion teuluol ar draws y Siambr hon. Mae angen i ni edrych o'r newydd ar yr hanes hwnnw.

Efallai fydd rhai Aelodau wedi cael cyfle—os na chawsoch chi, fe fyddwn i'n ei argymell—i wylio How the Holocaust Began, sef y ffilm a ddarlledwyd neithiwr a gyflwynwyd gan James Bulgin. Roedd hi'n ymwneud â'r erchyllterau a arweiniodd at yr Holocost. Unwaith eto, mae'n dirwyn hanes y pethau a arweiniodd at yr Holocost—yr ideoleg wenwynig a gafodd ei ddatblygu fel bod pobl gyffredin yn bradychu eu cymdogion. Arweiniodd hyn i gyd at sefydlu'r gwersylloedd oherwydd roedd saethu tyrfaoedd o bobl yn mynd yn rhy anodd ei gynnal—pobl Iddewig yn cael eu llofruddio. Rwyf i wedi crybwyll T4 o ran pobl anabl. Rwy'n credu mai un o'r pethau erchyll a gafodd ei ddweud yw eu bod nhw'n cyfeirio at bobl anabl fel 'bywydau anhaeddiannol o fywyd'.

Fe allaf i eich sicrhau chi ein bod ni'n cymryd adroddiad yr Arglwydd Mann o ddifrif, ond mae hyn yn ymwneud â'r hyn y gallwn ni ei wneud o ran yr hanes hwnnw. Fe fyddwn i'n dweud bod hynny'n bwysig iawn, rwy'n credu, gyda'r cyfleoedd newydd gyda'r cwricwlwm. Mae amrywiaeth yn thema drawsbynciol yng nghwricwlwm Cymru. Rydym ni wedi arwain y ffordd hefyd o fod y rhan gyntaf o'r DU i'w gwneud hi'n orfodol i addysgu hanesion, cyfraniadau a phrofiadau pobl ddu, Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig yn rhan o stori Cymru yn y cwricwlwm, gyda chanllawiau statudol sy'n ei gwneud hi'n eglur iawn o ran y cyfleoedd i'n dysgwyr, ond hefyd ar gyfer helpu ein proffesiwn addysgu hefyd o ran amrywiaeth a dysgu proffesiynol ynghylch gwrth-hiliaeth. Ac fe fydd hyn, wrth gwrs, o gymorth gydag ehangu ein dealltwriaeth ni o'r hyn y mae hanes yn ei olygu mewn gwirionedd—hanes byw—i'n dysgwyr ni yng Nghymru.