10. Dadl Fer: Cefnogi pobl mewn argyfwng costau byw

Part of the debate – Senedd Cymru am 7:02 pm ar 25 Ionawr 2023.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Jack Sargeant Jack Sargeant Labour 7:02, 25 Ionawr 2023

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr, Ddirprwy Lywydd, ac wrth agor y ddadl fer heddiw hoffwn roi munud o fy amser i Sioned Williams a Jane Dodds. 

Mae 'argyfwng costau byw' yn ffordd arall o ddweud bod nifer cynyddol o bobl yn cael eu gorfodi i fyw mewn tlodi. Mae'n arwydd o fethiant llunwyr polisi a'r ffordd y caiff ein heconomi ei threfnu. Nid yw'n anochel, ac fe allwn ac fe ddylem geisio gwneud bywydau pobl yn haws a mynd i'r afael â thlodi. Rydym i gyd yn gwybod beth sy'n digwydd os na wnawn hynny.

Mae hon yn sgript gyfarwydd. Rydym wedi darllen y cyfan o'r blaen. Mae tlodi'n cael gwared ar bŵer pobl, ac yn enwedig pan fo'n brofiad plentyndod, mae'n achosi trawma sy'n creithio pobl am oes. Ac rydym yn aml yn sôn am yr angen i farnu pobl yn ôl eu teilyngdod. Wel, sut mae hynny'n bosibl pan fydd nifer cynyddol o gyfleoedd bywyd pobl yn cael eu heffeithio o'r dechrau gan dlodi?

Cysylltwch hyn â'r gost anhygoel o hel y darnau wedi'r trawma y mae tlodi'n ei achosi ac mae'n rhaid ichi ystyried pam mae Llywodraeth Geidwadol y DU yn gwneud cyn lleied i atal rhai sefydliadau rhag mynd ati i wneud pethau'n gymaint gwaeth. Un grŵp o'r fath yw'r cyflenwyr ynni. Rwy'n siŵr y bydd yr Aelodau wedi gweld yr ymgyrchu y bûm yn ei wneud ac y bu sefydliadau'n ei wneud i alw am waharddiad ar osod mesuryddion rhagdalu yn orfodol, ac rwy'n ddiolchgar i nifer ohonoch a arwyddodd fy natganiad barn a gyflwynwyd gennyf yr wythnos hon, yn galw am y gwaharddiad hwnnw.

Yn wir, mae pob un Aelod ar feinciau cefn Plaid Lafur Cymru, pob un Aelod ym Mhlaid Cymru, pob un Aelod o'r Democratiaid Rhyddfrydol Cymreig wedi arwyddo'r cynnig. Ond nid oes unrhyw Aelod Ceidwadol wedi gwneud hynny. Lywydd, nid oes gennym un yn y Siambr hyd yn oed. Un yn unig sydd gennym ar-lein. Nid oes un Tori wedi arwyddo'r datganiad barn yn galw am waharddiad. Ac rwy'n galw am waharddiad nid yn unig oherwydd bod y mesuryddion hyn yn sicrhau bod y tlotaf yn ein cymdeithas yn talu mwy na neb arall am eu hynni, ond oherwydd bod sgandal genedlaethol yn ymffurfio o flaen ein llygaid—boed yn llygaid Llafur, llygaid Plaid Cymru, llygaid Democratiaid Rhyddfrydol neu eich llygaid Torïaidd—sgandal sy'n peryglu bywydau. Fe nodaf yn fyr beth sy'n digwydd.