Part of the debate – Senedd Cymru am 4:31 pm ar 7 Chwefror 2023.
Dyma beth wnaf fi, fe wnaf fi dynnu'r gair 'dibwrpas' yn ôl. Fyddwn i ddim eisiau bod yn destun pwynt o drefn yn nes ymlaen heddiw. Rwy'n tynnu'r gair 'dibwrpas' yn ôl ac rwy'n ymddiheuro am hynny. Yr hyn y dylwn i fod wedi'i ddweud oedd 'cyfleus yn wleidyddol', oherwydd yr hyn maen nhw'n ei wneud yw defnyddio'r cynnydd arfaethedig hwn yn y dreth gyngor, a fydd yn taro'r bobl dlotaf, er mwyn cyfiawnhau gwariant nad yw wedi'i gostio yn ystod gweddill tymor y Senedd hon, ac rwy'n credu bod hynny'n rhywbeth sydd angen ei herio.
Gadewch i ni edrych ar rai o'r cynigion sydd wedi bod ganddyn nhw drwy'r dadleuon rydyn ni wedi'u cael hyd yma: prydau ysgol am ddim cynhwysfawr, gofal plant cyffredinol, rhewi rhent, lwfans cynhaliaeth addysg, a'r twll mawr du hwnnw nad ydym yn gwybod unrhyw beth amdano—annibyniaeth. Mae'r rhain yn bethau maen nhw'n eu cyflwyno i'r Siambr hon, ac er gwaethaf bod yn y cytundeb cydweithio, lle mae ganddyn nhw ymrwymiadau gwario, maen nhw'n gofyn am hyn hefyd, sydd, yn fy marn i, yn wleidyddol annerbyniol. Mae effeithiau, wedyn, fel sydd wedi'i grybwyll yn barod, ar bethau megis trafnidiaeth gyhoeddus, prentisiaethau, datblygu canol trefi, cyllid cyfalaf awdurdodau lleol, datgarboneiddio a Cyfoeth Naturiol Cymru. Mae'r rhain i gyd yn ganlyniadau sy'n arwain at ganlyniad uniongyrchol, o ganlyniad i rai o'r penderfyniadau sydd wedi eu gwneud.
A fy mhwynt olaf, Dirprwy Lywydd, os wnewch chi ganiatáu i mi, oherwydd yr ymyriadau: fe wnes i ofyn y cwestiwn hwnnw'n gynharach i Peter Fox, sut roedd yn teimlo am brydau ysgol am ddim cyffredinol. Pan gynhaliwyd y ddadl honno yn y Senedd flaenorol ac ar ddechrau'r Senedd hon, nid oedd yn ddadl iach. Roedd yn ddadl a gynhaliwyd drwy'r cyfryngau cymdeithasol. Ymosodwyd arnom, y rhai ohonom wnaeth bleidleisio yn ei erbyn. Rwy'n credu mewn prydau ysgol am ddim cyffredinol, ond rwy'n dal yn amheus am y peth fel blaenoriaeth ar hyn o bryd. Pe byddai gennym ni arian ychwanegol, dylai fynd tuag at Dechrau'n Deg cyffredinol, ac os nad oedd yr arian hwnnw gennym ni, dylai fynd tuag at y pethau hynny yr ydym ni eisoes yn eu gwarchod. Rwy'n credu bod perygl gwirioneddol o ran gwthio'r polisi hwnnw'n galetach ac yn galetach pan fo blaenoriaethau eraill mae'n rhaid i ni eu bodloni, fel y cynllun argyfwng bysiau, nad ydynt yn cael eu bodloni o ganlyniad i'r gyllideb hon. Mae llawer o—